Jean Marie Collot d'Herbois
Z Wikipedii
Jean-Marie Collot d'Herbois (ur. 19 czerwca 1749 - zm. 8 stycznia 1796) - polityk francuski czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej, jakobin.
Spis treści |
[edytuj] Wczesna działalność
Urodzony w Paryżu w rodzinie drobnomieszczańskiej (szlacheckie nazwisko sam sobie wymyślił), Collot już jako nastolatek opuścił dom, by dołączyć do wędrownej trupy aktorskiej. Wykazał się sporym talentem scenicznym i podróżował z trupą po całej Francji, a także Niemczech, Danii i Szwajcarii. W 1784 r. został dyrektorem teatru w Genewie, a trzy lata później objął analogiczne stanowisko w Lyonie. Próbował też swoich sił jako dramatopisarz. Jednak wybuch rewolucji skłonił go do porzucenia dotychczasowego życia i przeniesienia się do stolicy, gdzie od razu rzucił się w wir rewolucyjnych wydarzeń, uczestnicząc w życiu radykalnych klubów i pisząc do gazet lewicowych.
[edytuj] Deputowany
W 1791 r. Collot wygrał organizowany przez klub jakobinów konkurs na popularną książkę o zaletach monarchii konstytucyjnej, pisząc Almanach ojca Gerarda. Jego książka, utrzymana w formie dialogu między postępowym proboszczem Gerardem a jego parafianami, została rozpropagowana po całym kraju, a Collot d'Herbois błyskawicznie stał się jednym z najbardziej znanych jakobinów. Zasłynął jako świetny mówca, gdzie wykorzystywał swój talent aktorski. Uczestniczył w pracach Legislatywy, był też członkiem Komuny Paryża, a następnie członkiem Konwentu Narodowego. Zasłynął jako jeden - obok Billaud-Varenne'a - z najradykalniejszych posłow. Już 21 września domagał się całkowitego zniesienia monarchii, porzucił bowiem w międzyczasie swoje dawne konstytucyjne poglądy. W procesie Ludwika XVI głosował oczywiście za śmiercią.
[edytuj] W Komitecie Ocalenia Publicznego
Collot d'Herbois miał walny udział w pokonaniu żyrondystów, a po ich pokonaniu stał się głównym wrogiem spekulantów i współautorem (ponownie razem z Billaudem) nowego programu dla klubu jakobinów, zawierającego niekiedy treści bliskie komunizmowi. Popularny wśród sankiulotów, pod ich naciskiem został we wrześniu 1793 wybrany do Komitetu Ocalenia Publicznego, gdzie należał do najaktywniejszych członków. Początkowo popierał Robespierre'a w dyskusjach z umiarkowanymi członkami rządu, dzięki jego poparciu (można nawet powiedzieć, że się przyjaźnili) uzyskiwał niejednokrotnie prestiżowe stanowisko komisarza Konwentu, wyjeżdżał na misje do Nicei, Nevers, Compiegne, by wreszcie trafić do Lyonu, gdzie miał zastąpić zbyt mało zdecydowanego w represjach Counthona. Tam zasłynął z okrucieństwa, organizując masowe rozstrzeliwania przypadkowej ludności i burzenie całych dzielnic miasta. Został odwołany z misji, stracił również pozytywne stosunki z Robespierre'em. Ich wzajemnej wrogości nie zmniejszył entuzjazm, z jakim Collot współorganizował rozprawę z hebertystami i Dantonem. W maju 1794 został na niego przeprowadzony nieudany zamach, który stał się jedną z przyczyn wprowadzenia "wielkiego terroru".
[edytuj] Thermidor
Czując się zagrożonym ze strony Robespierre'a, Collot razem z Billaudem-Varenne wziął w przewrocie w lipcu 1794 stronę termidorianów. Jego udział w przewrocie był kluczowy, gdyż to on był w tym dniu przewodniczącym obrad Konwentu i to on uniemożliwił Robespierre'owi obronę wobec stawianych mu zarzutów o działalność antypaństwową. Collot był również pomysłodawcą dekretu wyjmujących aresztowanych spod prawa i pozwalającego na ich zgilotynowanie bez sądu.
Obecność takiego ultraradykała w swoich szeregach nie była jednak na rękę termidorianom, którzy już w tym samym roku oskarżyli Collota o to samo, co Robespierre'a i po sfingowanym procesie zesłali go do Gujany Francuskiej. Już po dwóch latach były rewolucjonista zapadł na żółtą febrę i zmarł, przed śmiercią podobno żałując swojej roli w obaleniu jakobinów.
