Kaflarstwo gdańskie

Z Wikipedii

Ostrzeżenie

Zawartość tej strony może naruszać prawa autorskie

Jeżeli oznaczyłeś tę stronę jako podejrzaną o naruszenie praw autorskich, dodaj link do sekcji zgłoszone artykuły na WP:NPA.

Tekst źródłowy prawdopodobnie pochodzi ze strony:

{{{1}}}

Link do tej strony został dodany do Wikipedia:Lista NPA.

Wskazówki i informacje

Nie usuwaj tego szablonu. Zostanie on usunięty, jeżeli prawa autorskie tego artykułu zostaną wyjaśnione.
Jeżeli potrafisz, napisz artykuł tak, aby nie naruszał praw autorskich.
Jeżeli posiadasz prawa autorskie do tej treści lub posiadasz zgodę na publikację zgodną z naszą licencją, proszę, napisz o tym fakcie na stronie dyskusji tego artykułu i na stronie Wikipedia:Lista NPA oraz zastosuj procedurę zamieszczania haseł wcześniej opublikowanych.
Jeśli status praw autorskich tego artykułu nie zostanie wyjaśniony, strona ta zostanie usunięta.

Wklejanie materiałów chronionych prawami autorskimi – bez zezwolenia właściciela tych praw – jest pogwałceniem obowiązującego prawa, jest też sprzeczne z ustaleniami Wikipedii. Osobom, które regularnie wklejają takie materiały, może zostać odebrane prawo edycji Wikipedii.

Piec renansowy wykonany w 1846 roku przez Jerzego Stelzenera dla Dworu Artusa w Gdańsku

Piec gdański z około 1760 roku na podstawie drewnianej , o wymiarach wys. 300, szer. 152, głęb. 75 cm

Kafle gdańskie z zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku

Najwybitniejszym osiągnięciem ceramików gdańskich pozostał piec wzniesiony na przełomie 1545 i 1546 roku przez mistrza Jerzego Stelzenera w reprezentacyjnym wnętrzu Dworu Artusa w Gdańsku. W czasie ostatniej wojny piec ten częściowo został zdemontowany, częściowo zni8zczony:Kaf1e, które zachowały się w całości oraz wydobyte z gruzów fragmenty do czasu rekonstrukcji zdeponowane w Muzeum Narodowym w Gdańsku. Piec ten: wyróżniał się nie tylko rozmiarami. Jego smukła, wieżowa bryła o wysokości 12 metrów sięgała prawie gwieździstych sklepień wnętrza. Cechowały go wyjątkowo harmonijne proporcje, doskonałość reliefu poszczególnych kafli i wspaniała kolorystyka. Piec wsparty był na kamiennym, bogato zdobionym cokole. Składał się z pięciu kondynagcji zwieńczonych wysuniętym gzymsie oraz trzema półkolistymi nastawami z herbami Gdańska, Prus Królewskich i Polski (niezachowany). Ściany pieca podzielone były na dwie zasadnicze części. Dolna składała się z trzech kondygnacji wypełnionych kaflami parterowymi o wymiarach 29,5 x 24,5 cm, górną zaś tworzyły dwie kondygnacje z dużego formatu kafli o wymiarach 54 X 33 cm i 43 X 25 cmi z pełnopostaciowymi przedstawieniami alegorycznymi. Figuralne przedstawienia tych kafli nawiązują do programu moralizatorskiego, któremu był podporządkowany cały wystrój wnętrza siedziby bractw kupieckich. Kafle parterowe wykonano przy użyciu jednego typu form dla oprawy arkadowej oraz jedenastu form dla dekoracji parterowych, wśród przedstawionych na piecu osobistości rozpoznać można portrety władców z dynastii Habsburgów, Karola V, jego małżonki Izabeli Portugalskiej oraz późniejszego cesarza, Ferdynanda I Wrażenie większego niż w rzeczywistości bogactwa przedstawień uzyskał Stelzener dzięki zróżnicowanej, niepowtarzającej się kompozycji kolorystycznej kafli, w której obok glazur przezroczystych zastosowano kryjącą biel cynową. Poszczególne kafle oddzielone były listwami osłaniającymi spoiny. Ramy dla całych kondygnacji tworzyły odmiennie zdobione poziome fryzy i pionowe kafle krawężne z bogatą dekoracją groteskową. Dwie zasadnicze części pieca oddzielał fryz z unitami i delfinami na białym tle.. Stosunkowo skromnie reprezentowane są w naszych zbiorach kafle z XVII wieku. Barwną kolorystykę kafli renesansowych zastąpiła w tym okresie dekoracja zielona lub biało-niebieska, o motywach groteskowych wykonanych w płaskim reliefie. Obok motywów roślinnych spotykamy także sceny rodzajowe, jak na; przykład polowanie' na kaflu odnalezionym w Gdańsku.. Znacznie bogatszy materiał zabytkowy zachował się natomiast 2', XVIII wieku. Szczęśliwie ocalały nie: tylko pojedyncze kafle, lecz także całe piece. Dysponujemy również cennymi materiałami ikonograficznymi. Na tej podstawie, można już scharakteryzować typ pieca gda1'lskiego, ukształtowany w latach czterdziestych XVIII wieku. Dwukondygnacjowe piece o przekroju prostokątnym 'wznoszone były na drewnianych podstawach o nóżkach w kształcie tralek. Stwarzało to nie tylko wrażenie lekkości masywnej bryły pieca, lecz również umożliwiało lepszą cyrkulację powietrza. Górna kondygnacja posiadała wnękę o ozdobnym arkadowym wykroju. Zwieńczenie pieca zamknięte było półkoliście, a w bardziej ozdobnych piecach- przerwanym łukiem. Kafle pokrywano polewą cynową, na której malowano dekoracje w kolorach niebieskim, fioletowym, w późniejszym okresie także, zielonym i żółtym. W reliefowej ramie umieszczano sceny rodzajowe, stylizowane na pasterskie, wyobrażenia zwierząt, niekiedy egzotycznych oraz motywy roślinne i pejzaże. Bogatsza, wielopostaciowa scena była wkomponowana w pole. Zwieńczenia. Bryły pieca nie szpeciły drzwiczki paleniska, bowiem otwór umieszczano za ścianą, do której piec był dostawiony. Pod koniec XVIJI wieku stają się modne piece klasycystyczne, zamykające, historię kaflarstwa gdańskiego. Ich proste bryły, o harmonijnych proporcjach, zdobiły delikatne, barwnie, malowane rzuty kwiatowe. Ścianki pieców ożywiało pionowe kanelowanie kafli. Obok pieców prostokątnych znane są także piece cylindryczne zamknięte półkulistą kopułą zwieńczoną wazą.