Kato Starszy

Z Wikipedii

Marek Porcjusz Katon (Marcus Porcius Cato) zwany Cenzor (Censorius), (ur. 234 p.n.e. w Tusculum, zm. 149 p.n.e.), mówca, polityk i pisarz rzymski. Pradziad Katona Młodszego.

Pochodził ze stanu ekwitów. Podobnie jak jego przodkowie miał się zajmować uprawą roli (co czynił, gdy nie pełnił służby wojskowej). Około 217 p.n.e. rozpoczął służbę wojskową i brał udział w wojnie z Hannibalem jako szeregowy legionista. W 214 p.n.e. został trybunem wojskowym na Sycylii. W roku 204 p.n.e. był kwestorem , a w 195 p.n.e.^[1] za swe zwycięstwa w Hiszpanii odbył triumf w Rzymie. W 184 p.n.e.^[1] został cenzorem.

Wsławił się nieprzejednaną wrogością do Kartaginy i ciągłymi nawoływaniami do jej zburzenia. Polegało to m.in. na tym, że każde, wygłaszane na dowolny temat, wystąpienie w Senacie kończył zdaniem: "Ceterum censeo Carthaginem esse delendam" (łac. "A poza tym sądzę, że Kartaginę należy zniszczyć"). Cytowane to bywa również jako "Delenda est Carthago" (Kartaginę trzeba zniszczyć). Jakimi słowami w rzeczywistości posłużył się Katon, nie wiemy, wiadomość ta bowiem przekazana jest przez Plutarcha, a ten zapisał to po grecku δоκει δε μоι και Кαρχεδονα μη ειναι [dokei de moi kai Karchedona me einai]. "Ceterum censeo Carthaginem esse delendam" jest późniejszym, zapewne już nowożytnym, przekładem tych słów.

Katon zwalczał również wszelkie wpływy greckie, będąc zwolennikiem tradycyjnych cnót rzymskich i republikańskich rządów.

Spis treści 1 Dzieła 2 Linki zewnętrzne 3 Bibliografia 4 Przypisy

[edytuj] Dzieła

• napisał dla syna Praecepta ad filium (Nauki dla syna), uznane za pierwszą rzymską encyklopedię. Zawierała informację z zakresu retoryki, medycyny i rolnictwa. Nie zachowała się.
• De agri cultura (O gospodarstwie wiejskim) jest najstarszym, zachowanym do naszych czasów w całości, dziełem napisanym po łacinie prozą. Jest to podręcznik prowadzenia posiadłości ziemskiej. Zawiera też proste przepisy kucharskie.
• ważnym jego dziełem były Origines (Początki) - historia Rzymu od założenia do roku 149 p.n.e. zawierająca m.in. opis powstawania miast italskich. Było to istotne źródło, z którego czerpali historycy rzymscy, m.in. Salustiusz oraz Liwiusz. Zachowały się nieliczne fragmenty.
• Orationes
• De re militari
• De lege ad pontifices auguresque spectanti
• Historia Romana litteris magnis conscripta
• Carmen de moribus
• Apophthegmata

[edytuj] Linki zewnętrzne

• "De agri cultura" i fragmenty "Origines" na The Latin Library

[edytuj] Bibliografia

• Astin, A. E. (1978), Cato the Censor, Oxford: Clarendon Press
• Dalby, Andrew (1998), Cato: On Farming, Totnes: Prospect Books, ISBN 0-907325-80-7
• Goujard, R. (1975), Caton: De l'agriculture, Paris: Les Belles Lettres
• Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ ^{1,0 1,1} Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, str. 290, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.