Kontener (transport)
Z Wikipedii
Kontener – zazwyczaj metalowa skrzynia, służąca do przewozu drobnicy, zapakowanej zazwyczaj na tzw. palety. Jest to opakowanie trwale chroniące przewożony ładunek od: uszkodzeń mechanicznych, warunków atmosferycznych oraz wszelkich sytuacji mogących spowodować jego uszkodzenie.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Za pomysłodawcę idei wykorzystania kontenera w transporcie ładunków uważa się Amerykanina Malcoma McLeana. W 1955 r. cały swój majątek zainwestował w przebudowę tankowca na pierwszy w świecie kontenerowiec. 26 marca 1956 r. statek ten nazwany Ideal X wypłynął w swój pierwszy rejs z ładunkiem 35-stopowych kontenerów z Newark do Houston. Wzrastająca koniunktura gospodarcza powodowała zwiększenie obrotu towarami. Dotychczasowe metody transportu morskiego przyczyniały się w tej sytuacji do coraz częstszego występowania zjawiska kongestii. Koncepcja umieszczenia małych, drobnych partii ładunkowych, wymagających kosztownych i czasochłonnych manipulacji przeładunkowo-składowych w dużym metalowym pojemniku jakim jest kontener znalazła szybko zastosowanie. Początkowo transport kontenerowy odbywał się wyłącznie adaptowanymi specjalnie do tego rodzaju przewozów jednostkami pływającymi. W niecałe 10 lat później od debiutu Ideal X wodowano w Australii pierwszy specjalistyczny statek przeznaczony wyłącznie do przewozu kontenerów. W kwietniu 1966 r. przypłynął z USA do Europy SS Fairland, przywożąc na pokładzie 226 kontenerów. Wraz z upływem lat sposób transportu kontenerów określony mianem port-port, przekształcił się w transport na relacji dom-dom. Powstawała specjalistyczna infrastruktura w głębi lądu oraz w portach morskich, ze szlaków znikały drobnicowce. W obecnej chwili aż 90% drobnicy jest transportowana w kontenerach.[1]
[edytuj] Definicja kontenera
Komitet techniczny ISO TC 104 opracował w 1968 następującą definicję kontenera:
- jest to urządzenie transportowe trwałe o konstrukcji gwarantującej wielokrotne użycie,
- budowa jego umożliwia przewóz jednym lub wieloma środkami transportu bez konieczności przeładowywania zawartego w nim ładunku,
- jest odpowiednio wyposażone, w celu ułatwienia mocowania, manipulowania oraz przeładunku z jednego środka transportu na drugi,
- konstrukcja jego umożliwia łatwy załadunek i rozładunek towarów.
Dokonano również w tym samym roku ustalenia ogólnoświatowego standardu określającego: wymiary, maksymalną masę brutto, oznakowanie, sprecyzowano konstrukcję kontenerów oraz ich wytrzymałość.
[edytuj] Wymiary
Standaryzowane do długości 20 stóp (1 kontener 20-stopowy = 1 TEU) mogą mieć również długość 30, 40 lub 45 stóp. Obecnie kontenery są najpopularniejszą jednostką ładunkową w transporcie zarówno lądowym, jak i morskim, dzięki łatwości przeładunku i transportu. Wewnątrz kontenera zazwyczaj umocowane są haki i punkty zaczepień. Maksymalna ładowność kontenera zazwyczaj nie przekracza 28 ton. Kontenery posiadają numery o składni ABCD 123456-7(cztery litery, 6 cyfr i cyfra kontrolna)
[edytuj] Wymiary kontenera (zewnętrzne)
| Nazwa kontenera (symbol)[2] | Długość x Szerokość x Wysokość | Kubatura (wew.) |
|---|---|---|
| 20 stopowy (20 ft) | 20 ft x 8 ft x 8 ft 5 in 6,1 m x 2,4 m x 2,6 m |
ok. 33 m³ |
| 40 stopowy (40 ft) | 40 ft x 8 ft x 8 ft 6 in 12,2 m x 2,4 m x 2,6 m |
ok. 67 m³ |
| 40 stopowy High Cube (40 ft HC) |
40 ft x 8 ft x 9 ft 6 in 12,2 m x 2,4 m x 2,9 m |
ok. 76 m³ |
[edytuj] Rodzaje kontenerów
Ze względu na przeznaczenie i budowę rozróżniamy następujące typy kontenerów:[3][4]
- kontener uniwersalny ogólnego przeznaczenia – general purpose "dry van" – przeznaczony do przewozu: towarów w opakowaniach kartonowych, paczkach, skrzyniach, workach, balach, paletach, bębnach,
- kontener o podwyższonej objętości – high cube – do przewozu europalet
- kontener o kontrolowanej temperaturze – temperature controlled – do przewozu ładunków w temperaturze od –25°C do +25°C, oprócz kontenerów klimatyzowanych wśród nich wyróżnia się inne:
- kontener chłodniczy – refrigerated container
- kontener izotermiczny – insulated container
- kontener ogrzewany – heated container
- kontener termiczny – thermal container
- kontener termiczny mechanicznie chłodzony – mechanically refrigerated container
- kontener z otwartym dachem – open top "bulktainers" – przeznaczony do przewozu ładunków masowych, maszyn,
- kontener o bokach otwartych – open side – do przewozu ponadnormatywnych ładunków,
- kontener z otwartym dachem i bokiem – flushfolding flat-rack container – dla ładunków ciężkich i gabarytowych,
- kontener platforma – platform container – jw., posiadają wytrzymała podłogę dla ładunków o dużych naciskach punktowych,
- kontener z wentylacją – ventilated container – do przewozu ładunków organicznych,
- kontener cysterna – tank container – do przewozu ładunków płynnych,
- kontener o podłodze tocznej – rolling floor – przeznaczony dla trudnych do przemieszczenia ładunków,
- kontener do przewozu gazów – Gas Bottle
- kontener agregat – Generator – mieszczący w sobie urządzenia gotowe do pracy np. zespoły prądotwórcze, stacje uzdatniania wody, radiostacje itp.,
- kontener składany – Collapsible ISO
- kontener o zdejmowalnej obudowie (ścianach wraz sufitem) – Swapbody
[edytuj] Sposoby przewozu kontenerów
Rozmiary kontenerów, ich właściwości konstrukcyjne powodują, że do ich przewozu wykorzystuje się specjalistyczne środki transportowe. Zapewniają one również szybki załadunek i wyładunek oraz bezpieczny ich przewóz.[2]
[edytuj] Transport morski
W żegludze do przewozów kontenerów wykorzystuje się następujące typy statków:
- Kontenerowce – jednostki o załadunku pionowym (lo-lo, czyli lift on-lift off), najczęściej używany obecnie tego typ statku używany na liniach transkontynentalnych jak i w żegludze kabotażowej. Są to statki o pojemności od kilkudziesięciu do prawie 10 tysięcy TEU. Między innymi 2005 r. zwodowano kontenerowiec o pojemności 9600 TEU, w planach są już konstrukcje obliczane na 14 tysięcy TEU,
- Semikontenerowce – statki częściowo przystosowane do przewozu kontenerów (tzw. półpojemnikowiec, półkontenerowiec), wykorzystywane na kierunkach o niewielkim strumieniu ładunku kontenerów, mogą również przewozić drobnicę,
- Rorowce – statki do przewozów ładunków tocznych, charakteryzują się poziomym systemem przeładunkowym (ro-ro, czyli roll on-roll off), znaczną część przewożonych przez nie ładunków stanowią kontenery.
[edytuj] Transport kolejowy
W tym rodzaju transportu wykorzystywane są specjalne wagony kontenerowe i wagony-platformy. Są to jedynie stalowe konstrukcje ramowe oparte na dwóch lub czterech osiach, na których nie ma podłogi, ścian bocznych ani dachu. Wyposażone są za to w odpowiednią liczbę czopów do mocowania kontenerów. Wagony platformy różnią się od nich jedynie obecnością podłogi. W USA wykorzystuje się również wagony umożliwiające przewóz kontenerów w dwóch warstwach.
[edytuj] Transport samochodowy
Transport kontenerów po drogach odbywa się samochodami ciężarowymi zazwyczaj składającymi się z dwóch części – ciągnika siodłowego i naczepy kontenerowej. Naczepa tego typu jest specjalną, stalową konstrukcją ramową, składającą się z dwóch dźwigarów podłużnych i dwóch lub trzech poprzecznych umieszczoną na trzech osiach. Również tak jak w przypadku wagonów kolejowych są wyposażone w czopy do mocowania tego rodzaju ładunku. Przepisy międzynarodowe dopuszaczają maksymalną ładowność pojazdów drogowych do 2 TEU.
[edytuj] Najwięksi przewoźnicy kontenerów
| Armator | Pojemność TEU[5] | Udział w rynku | Liczba statków |
|---|---|---|---|
| A.P. Moller-Maersk Group | 1,665,272 | 18,2% | 549 |
| Mediterranean Shipping Company S.A. | 784,248 | 8,6% | 299 |
| CMA CGM | 507,954 | 5,6% | 256 |
| Evergreen Marine Corporation | 477,911 | 5,2% | 153 |
| Hapag-Lloyd | 412,344 | 4,5% | 140 |
| China Shipping Container Lines | 346,493 | 3,8% | 111 |
| American President Lines | 331,437 | 3,6% | 99 |
| Hanjin-Senator | 328,794 | 3,6% | 145 |
| COSCO | 322,326 | 3,5% | 118 |
| NYK Line | 302,213 | 3,3% | 105 |
[edytuj] Przypisy
- ↑ Pół wieku kontenerów (polski). e-logistyka.pl, 2006-04-24. [dostęp 2006-10-20].
- ↑ 2,0 2,1 Kontenerowe ABC (polski). [dostęp 2006-10-20].
- ↑ container fleet (angielski). CMA CGM group. [dostęp 2006-10-20].
- ↑ Containerization. (angielski). Wikipedia:en. [dostęp 2006-10-20].
- ↑ Liner market shares (angielski). BRS report for Alphaliner. [dostęp 2006-10-20].
