Krążownik minowy
Z Wikipedii
Krążownik minowy - historyczna klasa okrętów wojennych. Określenie to używane było jedynie w niektórych państwach, na duże, szybkie i silnie uzbrojone stawiacze min. Poza wielkością, okręty te jednak zwykle nie miały z krążownikami wiele wspólnego - miały znacznie słabsze uzbrojenie i opancerzenie, a najczęściej w ogóle nie były opancerzone.
W 1926 wszedł do służby pierwszy specjalny brytyjski krążownik minowy HMS "Adventure" (wyporność standardowa - 6740 ton, szybkość maksymalna 28 węzłów, uzbrojenie - 4 działa kalibru 120 mm, 280 min). Okręt ten miał jedynie lekkie opancerzenie i nie był zbyt udany, także z powodu dużych rozmiarów.
Znanym krążownikiem minowym był francuski "Pluton" (1931, wyporność standardowa - 4770 ton, szybkość maksymalna 30 węzłów). Zabierał on 290 min i miał dość silne, chociaż i tak słabsze niż krążownik, uzbrojenie artyleryjskie - 4 działa 138 mm. Nie był opancerzony. "Pluton" zatonął 13 września 1939 w Casablance na skutek wybuchu min.
Jako krążownik minowy klasyfikowany był szwedzki "Clas Fleming" z 1914 - pomimo małych rozmiarów (1650 t. std.), miał on pokład pancerny grubości 25 mm (uzbrojenie 4 działa 120 mm, 200 min, szybkość 20 w.).
Zbliżone wielkością do krążowników minowych stawiacze min, nie klasyfikowane jednak w ten sposób, budowano w Japonii - "Okinoshima" o wyporności 4400 t. był silnie uzbrojony w 4 działa 140 mm i 500 min, zabierał także wodnosamolot (prędkość 20 w.). Będący jego rozwinięciem "Tsugaru" miał uzbrojenie zmniejszone do 4 uniwersalnych dział 127 mm, na korzyść zwiększenia ładunku min do 600. Jako krążownik minowy określa się też czasami radziecki stawiacz min "Marti" (przebudowany w 1936 z carskiego jachtu), o wyporności 5655 t. i uzbrojeniu w 4 działa 130 mm i 320 min, rozwijał on jednak niewielką prędkość 14 węzłów.
Pomimo mniejszej wielkości, krążownikami minowymi nazywano też czasami 6 brytyjskich szybkich stawiaczy min typu "Abdiel" (wyporność standardowa - 2650 ton, szybkość maksymalna 36 węzłów, uzbrojenie - 6 dział 102 mm, 150 min).
Należy dodać, że w czasie I wojny światowej, pewna liczba starych krążowników lekkich (m.in. brytyjskich, amerykańskich i japońskich) była przebudowana na stawiacze min. Nie były one jednak klasyfikowane jako krążowniki minowe (chociaż amerykańskie okręty nosiły sygnatury CM - Cruiser-Minelayer).
Oprócz krążowników minowych, niektóre z krążowników lekkich mogły stawiać do kilkudziesięciu min, m.in. szwedzki nietypowy krążownik lotniczy "Gotland" z 1934 mógł zabrać do 100 min, niemieckie krążowniki typu K - 120 min, a francuski "Emile Bertin" 200 min.
Polski stawiacz min ORP "Gryf" nawiązywał częściowo do koncepcji krążownika minowego, mając wyjątkowo silne uzbrojenie z 6 dział 120 mm oraz 300, a maksymalnie 600 min, jednakże był mniejszy (2227 t.) i nie był klasyfikowany w Polsce w taki sposób.
Zobacz więcej pod hasłem: stawiacz min.
