Liang Qichao
Z Wikipedii
Liang Qichao (chiński: 梁啟超, Liáng Qǐchāo, grzecznościowo Zhuoru, 卓如; pseudonim Rengong, 任公) urodził się 23 lutego 1873, zmarł 19 stycznia 1929. Był chińskim uczonym, pisarzem, filozofem i reformatorem, który swymi dziełami inspirował wielu innych filozofów czy zwolenników reform. Zmarł w Pekinie w wieku 55 lat.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
Liang Qichao urodził się w małej wiosce w Xinhui (新會) w prowincji Guangdong 23 lutego 1873 roku. Jego ojciec, Liang Baoying, był rolnikiem ale jego wiedza pozwoliła mu zaznajomić Lianga z pismami klasycznymi już w wieku 6 lat. W wieku 9 lat Liang zaczął pisać eseje tysiąc słowne i w niedługim czasie rozpoczął naukę. Liang miał dwie żony: Li Huixian (李惠仙) i Wang Guiquan (王桂荃). Miał 9 dzieci i wszystkie odniosły sukcesy naukowe, troje z nich było nawet naukowcami w Chińskiej Akademii Nauk.
[edytuj] Wczesne Życie
W wieku 11 lat Liang zdał prowincjonalny egzamin w stopniu Xiucai (秀才). W 1884 roku podjął się żmudnej pracy zdawania tradycyjnego, państwowych egzaminów. W wieku 16 lat zdał egzamin drugiego stopnia (Juren 舉人), stając się najmłodszym absolwentem z tytułem magistra. W 1890 Liang oblał egzamin w stopniu Jinshi (進士) i nigdy nie zdobył żadnego wyższego stopnia. Zainspirowany dziełem Information About the Globe (瀛環志略) Liang zaczął interesować się zachodnimi ideami. Po powrocie do domu podjął nauki z Kang Youweiem, który nauczał na Wanmu Caotang (萬木草堂) w Guangzhou. Nauki Kanga na temat spraw zagranicznych sprawiły, iż Liang zaczął interesować się możliwością przeprowadzenia reform w Chinach. W 1895 Liang wraz z Kang Youweiem przybył ponownie do Pekinu w celu zdania państwowego egzaminu. Wówczas był on liderem ruchu Gong Zhe Shangshu. Po ponownym oblaniu egzaminu pozostał w Pekinie aby pomóc Kangowi w publikacji Domestic and Foreign Informatio. Jednocześnie pomagał on organizacji Society for National Strengthening (強學會), gdzie był sekretarzem. W tym czasie gubernator prowincji Hunan, Chen Baozhen, zaproponował mu edytowanie publikacji na temat reform w Hunan Daily (Xiangbao 湘報) i Hunan Journal (Xiang xuebao 湘學報).
[edytuj] Reform Movements
Jako zwolennik monarchii konstytucyjnej Liang był niezadowolony z Qingowskiego rządu i opowiadał się za zmianą istniejącego status quo. Wszystkie swoje pomysły reform opracowywał wraz z Kang Youweiem, spisując je na papier i wysyłając do cesarza Guangxu (光緒帝, 1871-1908; panował w latach 1875-1908) z dynastii Qing. Ruch ten znany był jako Wuxu (Sto Dni Reform). Uważał, iż Chiny powinny dążyć nie tylko do samoumocnienia się ale również do reform instytucji państwowych oraz ideologicznych zmian jak na przykład zwalczanie korupcji i zmiany systemu przeprowadzania egzaminów państwowych. Te propozycje szybko wzbudziły niezadowolenie cesarzowej Cixi(慈禧太后,1835-1908), która wydała list gończy za Liangiem. Cixi wówczas mocno oponowała w kwestii reform, uznając jednocześnie ruch Stu Dni Reform za zbyt radykalny. W 1898 konserwatyści z wdową Cixi na czele przeprowadzili zamach w wyniku którego ruch Stu Dni Reform został obalony, a sam Liang musiał uciekać do Japonii, gdzie spędził następne 14 lat swojego życia. Wspierał tam aktywnie ruch reformatorski wydając tam wiele publikacji, w których namawiał inne rządy do wsparcia zmian demokratycznych w Chinach. W 1899 Liang udał się do Kanady, gdzie spotkał się między innymi z doktorem Sun Yat-Senem, następnie przebywał w Honolulu na Hawajach. Podczas „powstania bokserów” przebywał w Kanadzie gdzie utworzył organizację "Save the Emperor Society" (保皇會). Przerodziła się ona później w partię konstytucjonalistów, która była zwolennikiem monarchii konstytucyjnej. Podczas gdy Sun domagał się rewolucji, Liang optował za reformami. W latach 1900 – 1901 Liang odwiedził Australię, gdzie przebywał przez 6 miesięcy. Wyprawa ta miała na celu obserwacje zachodnich rozwiązań systemowych w celu późniejszego zaadoptowania ich do chińskich warunków. W tym czasie dawał także wiele wykładów zarówno dla zachodniej jak i wschodniej publiczności. W tym samym roku powrócił on do Japonii. W 1903 Liang wziął udział w 8 miesięcznej podróży po USA, gdzie dawał wykłady. W czasie pobytu w Washingtonie spotkał się z prezydentem Theodorem Roosveltem.
[edytuj] Polityka
W momencie obalenia dynastii Qing, monarchia konstytucyjna stawała się coraz bardziej drażliwym tematem. Połączył Partię Demokratyczną z Republikanami tworząc nową formację – Partię Progresywną. Był bardzo krytycznie nastawiony do prób podkopywania autorytetu prezydenta Yuan Shikaia przez Sun Yatsena. Mimo wspierania rządu był on przeciwny wydaleniu nacjonalistów z parlamentu. W 1915 sprzeciwił się próbom przywrócenia przez Yuana cesarstwa. Przekonał on swojego ucznia Cai E, wojskowego przywódcę prowincji Yunnan, do rebelii. Część Partii Progresywnej nawoływała do obalenia Yuana, a większość prowincji deklarowała niezależność. Oprócz Duan Qirui, Liang był największym zwolennikiem przystąpienia Chin do wojny po stronie Ententy. Twierdził, że w ten sposób polepszy się międzynarodowa sytuacja Chin. Potępił swojego mentora za pomoc w nieudanej próbie przywrócenia cesarstwa w lipcu 1917 roku. Po tych wszystkich niepowodzeniach Liang porzucił politykę.
[edytuj] Dziennikarz
Liang nazywany był przez Lin Yutanga (林語堂) najwybitniejszą osobistością w historii Chińskiego dziennikarstwa, a Joseph Levenson, autor Liang Ch'i-ch'ao and the Mind of Modern China, określał Lianga jako genialnego dziennikarza i polityka. Jak mówił Levenson Linag był najbardziej wpływowym z dziennikarzy – uczonych na przełomie stuleci. Ukazał on, że gazety i magazyny mogą być efektywnym źródłem wyrażania i przekazywania politycznych idei. Liang jako historyk i dziennikarz twierdził, że obie te dziedziny mają ten sam cel i „moralne zobowiązanie”, jak mawiał „badając przeszłość i ukazując przyszłość, wskażę drogę rozwoju państwa”. Opierając się na tym przekonaniu stworzył pierwszą gazetę Qing Yi Bao (清議報), której nazwa pochodziła od studenckiego ruchu z czasów dynastii Han. Ucieczka Lianga do Japonii pozwoliła mu na swobodne wyrażanie myśli, poglądów. Podczas swojej kariery jako dziennikarz pracował w dwóch gazetach Zhongwai Gongbao (中外公報) i Shiwu Bao (時務報). Również publikował swoje polityczne idee w Qing Yi Bao (清議報) i New Citizen (新民叢報).
[edytuj] New Citizen Journal (Xinmin Congbao 新民叢報)
Liang stworzył popularny dwutygodnik New Citizen (Xinmin Congbao 新民叢報), po raz pierwszy opublikowany w Jokohamie w Japonii 8 lutego 1902 roku. Magazyn poruszał wiele tematów, łącznie z polityką, religią, prawem, ekonomią, biznesem, geografią, sprawami międzynarodowymi i państwowymi. Liang stworzył wiele nowych wyrażeń, teorii, które pomagały opinii publicznej zrozumieć to co dzieje się w państwie. Poprzez analizę wydarzeń, eseje, Liang miał nadzieję, że uda mu się zmienić pozycję gazet w historii Chiny. Rok później Liang i jego pracownicy zauważyli zmianę w przemyśle wydawniczym i doszedł do wniosku że „od czasu inauguracji naszego dziennika w zeszłym roku powstało około 10 odrębnych dzienników w tym samym stylu i oprawie”. Liang jako jeden z pionierów chińskiego dziennikarstwa wierzył w „siłę” gazet, a w przede wszystkim w jej oddziaływanie na politykę rządową. Twierdził, że gazety można wykorzystywać do: Przekazywania politycznych idei, jako broń w rewolucji, w celach edukacyjnych.
[edytuj] Kariera literacka
Liang był zarówno uczonym konfucjańskim jak i reformatorem. Domagał się reform za późnych Qingów, pisząc różne artykuły tłumaczące nie chińskie idee, mające na celu pobudzenie chińskiego społeczeństwa do budowy nowych Chin. W swoich pracach twierdził, że Chiny nie powinny tylko bronić swoich tradycji ale także uczyć się zachodniego stylu prowadzenia polityki oraz wdrażać zachodnie technologie. Liang nakreślił kształt demokracji w Chinach używając do tego swoich publikacji, w których łączył zachodnie idee z tradycją Chińską. Jego prace były pod mocnym wpływem japońskiego uczonego Katō Hiroyuki (加藤弘之, 1836-1916), który posługiwał się metodami społecznego darwinizmu. Prace Lianga wpłynęły natomiast na rozwój koreańskiego nacjonalizmu na początku XX wieku.
[edytuj] Translator
Liang był głównym tłumaczem nadzorującym prace studentów tłumaczących zachodnie teksty na język chiński. Uważał, że jest to jedno z najważniejszych zagadnień, gdyż zachodnia polityka, ekonomia czy idee okazały się sprawdzonymi i odnoszącymi sukcesy. Po opuszczeniu Pekinu Liang studiował zachodnie prace filozofów takich jak Hobbes, Rousseau, Locke, Hume i Bentham, tłumacząc ich dzieła oraz opatrując je własnymi interpretacjami. Jego eseje były publikowane w wielu gazetach i wywarły ogromny wpływ na chińskich intelektualistów. We wczesnych latach XX wieku Liang Qichao odegrał znaczącą rolę w przedstawianiu zachodnich politycznych i socjalnych teorii w Korei, takich jak społeczny darwinizm czy międzynarodowe prawo. Napisał w swoim manifeście New People (新民說): “Freedom means Freedom for the Group, not Freedom for the Individual. (…) Men must not be slaves to other men, but they must be slaves to their group. For, if they are not slaves to their own group, they will assuredly become slaves to some other.”
[edytuj] Nauczyciel
W późnych latach 20 XX wieku Liang odszedł z polityki i zaczął nauczać na Tung-nan University w Shanghaiu i na Tsinghua Research Institute w Pekinie. Oparł się o Chiang-hsüeh she oraz sprowadził do Chin wielu wybitnych uczonych takich jak Driesch i Tagore. Był on bardzo odkrywczy jak na swoje czasy, przedstawił wiele zachodnich ideologii oraz zdobył wyczerpującą wiedzę na temat chińskiej tradycji. Podczas ostatniej dekady swojego życia napisał wiele książek dokumentujących chińską literaturę, historię i historiografię. Również bardzo interesował się buddyzmem, napisał szereg artykułów dotyczących wpływów buddyzmu na historię Chin. Liang miał duży wpływ na wielu swoich studentów, inspirując ich do tworzenia własnych dzieł.
[edytuj] Publikacje
- Introduction to the Learning of the Qing Dynasty (清代學術概論,1920)
- The Learning of Mohism (墨子學案,1921)
- Chinese Academic History of the Recent 300 Years (中國近三百年學術史,1924)
- History of Chinese Culture (中國文化史,1927)
- The Construction of New China
- The Philosophy of Laozi (老子哲學)
- The History of Buddhism in China (中國佛教史)
- Collected Works of Yinbingshi, Zhonghua Book Co, Shanghai 1936.
- Collected Works of Yinbingshi 饮冰室合集（全十二册）, Zhonghua Book Co, Beijing, 2003, 4th printing ISBN 7-101-00475-X /K.210
[edytuj] Eseje
- Book 1:-- original vol 1-9
- Book 2: vol 10-19
- Book 3: vol 20-26
- Book 4: vol 27-37
- Book 5: vol 38-45
[edytuj] Monografie
- Book 6: vol 1-21
- Book 7: vol 22-29
- Book 8: vol 30-45
- Book 9: vol 46-72
- Book 10: vol 73-87
- Book 11: vol 88-95
- Book 12: vol 96-104
[edytuj] Bibliografia
- Chang, Hao. Liang Ch'i-Ch'ao and Intellectual Transition in China. London: Oxford University Press, 1971.
- Chen, Chun-chi. Politics and the novel: a study of Liang Ch'i-Ch'ao's future of New China and his views on fiction. Ann Arbor: UMI dissertation services, 1998.
- Huang, Philip: Liang Ch’i-ch’ao and Modern Chinese Liberalism (1972). Seattle and London: University of Washington Press.
- Kovach, Bill and Rosenstiel, Tom. The Elements of Journalism. New York: Random House, 2001.
- Levenson, Joseph. Liang Ch'i-Ch'ao and the Mind of Modern China. Los Angeles: University of California Press, 1970.
- Li Xiaodong [李暁東]: Kindai Chūgoku no rikken kōsō – Gen Puku, Yō Do, Ryō Keichō to Meiji keimō shisō [近代中国の立憲構想－厳復・楊度・梁啓超と明治啓蒙思想] (2005). Tokio: Hōsei daigaku shuppankyoku.
- Li Xisuo [李喜所] (ed.): Liang Qichao yu jindai zhongguo shehui wenhua [梁启超与近代中国社会文化] (2005). Tianjin: Tianjin guji chubanshe.
- Shin, Tim Sung Wook. The concepts of state (kuo-chia) and people (min) in the late Ch'ing, 1890 - 1907: the Case of Liang Ch'i Ch'ao, T'an S'su-t'ung and Huang Tsun-Hsien. Ann Arbor: University Microfilms International, 1986.
- Tang, Xiaobing. Global space and the Nationalist Discourse of Modernity" the Historical Thinking of Liang Qichao. Stanford: Stanford University Press, 1996.
- Wang, Xunmin. Liang Qichao zhuan. Beijing: Tuan jie chu ban she, 1998.
- Wu, Qichang. Liang Qichao zhuan. Beijing: Tuan jie chu ban she, 2004.
- Xiao, Xiaoxui. China encounters Western ideas (1895 - 1905): a rhetorical analysis of Yan Fu, Tan Sitong and Liang Qichao. Ann Arbor: UMI dissertation services, 1992.
- Yang Gang [杨钢] and Wang Xiangyi [王相宜] (ed.): Liang Qichao quanji [梁启超全集] (1999). Beijing: Beijing chubanshe.
- Yang, Xiao: Liang Qichao’s Political and Social Philosophy, in Chung-ying Cheng, Nicholas Bunnin (eds.), Contemporary Chinese Philosophy (Malden: Blackwell), 2002, pp. 17-36
