Lista albańskich filmów
Z Wikipedii
Lista albańskich filmów
Spis treści |
[edytuj] Rys historyczny
Pierwsze filmy na terytorium Albanii kręcili prawdopodobnie w roku 1908 bracia Manaki (Milton i Janaki). Trzy lata później odbył się pokaz ruchomych obrazów w sklepie kawowym Stema w Korczy. Po kilku próbach dokumentalnych, które realizowali w latach 1912-1914 Włosi (Aquilla) i Austriacy (Sascha Film Fabrik) większe zainteresowanie Albanią przyniósł okres międzywojenny, zwłaszcza okres rządów króla Zoga I. Uroczystości oficjalne filmowała amerykańska wytwórnia Fox Movietone News. W tym okresie działało na terenie Albanii zaledwie kilka kin - najpopularniejszymi było "Cinema moderne" w Korczy i "Nacional" w Tiranie. Filmy zagraniczne docierały do Albanii poprzez firmę dystrybucyjną "Shqiptaro film" - tygodniowo w kinach albańskich prezentowano 9 filmów fabularnych. W czasie okupacji włoskiej (1939-1943) jedyną firmą zajmującą się produkcją filmów dokumentalnych i dystrybucją włoskich filmów fabularnych była Tomorri Film.
Rozwój kinematografii po II wojnie światowej wiązał się ściśle z przejęciem przez państwo pełnej kontroli nad przemysłem filmowym. 24 grudnia 1945 r. powstała Albańska Agencja Filmowa (Agjensia Shqiptare te Filmit), a 10 kwietnia 1947 r. - Państwowe Przedsiębiorstwo Kinematograficzne (Ndermarrja Shteterore Kinematografike Shqiptare). Pierwszymi filmami, które wówczas realizowano były dokumenty o wyraźnym przesłaniu propagandowym. Większość z nich przedstawiała podróże Envera Hodży po Albanii, a także ceremonie otwierania nowych fabryk.
Realizacja filmów fabularnych stała się możliwa dopiero od 10 lipca 1952 r., kiedy powstało Studio Filmowe Nowa Albania (Kinostudio Shqipëria e Re). Rok później, we współpracy z radzieckim Mosfilmem zrealizowano pierwszy film fabularny "Skanderbeg". Z czasem w Nowej Albanii Albańczycy realizowali filmy samodzielnie, a ich liczba stopniowo rosła - w 1984 zrealizowano 18 filmów fabularnych. Dominowały filmy typowe dla kultury socrealizmu, z wyraźnym przesłaniem ideologicznym, a także filmy odwołujące się do doświadczeń II wojny światowej. Ważnym nurtem albańskiej kinematografii były w tym okresie filmy, skierowane do widowni dziecięcej i młodzieżowej. W latach 70. działało na terenie Albanii blisko 100 sal kinowych.
W 1991 r. nastąpił trwały kryzys kina albańskiego. Nowa Albania przyjęła nazwę Albafilm Studio, a następnie została podzielona na kilka odrębnych studiów. Nieliczne filmy powstawały głównie w koprodukcji z partnerami z Francji, Niemiec czy Szwajcarii. Największym sukcesem kina albańskiego była "Nagroda Młodych" którą na festiwalu w Cannes otrzymał film D.Xhuvaniego "Hasła".
[edytuj] Okres 1953-1960
- 1953: SKËNDERBEU
- 1957: FËMIJËT E SAJ
- 1958: TANA
- 1959: FURTUNA
[edytuj] Okres 1961-1970
- 1961: DEBATIK
- 1963: DETYRË E POSAÇME
- 1964: TOKA JONË
- 1965: VITET E PARA
- 1966: KOMISARI I DRITËS
- 1966: OSHETIMË NË BREGDET
- 1967: DUEL I HESHTUR
- 1967: NGADHENJIM MBI VDEKJEN
- 1968: ESTRADA NË EKRAN
- 1968: HORIZONTE TË HAPURA
- 1968: PRITA
- 1969: NJËSITI GUERIL
- 1969: PËRSE BIE KJO DAULLE
- 1969: PLAGË TË VJETRA
- 1970: GUXIMTARËT
- 1970: GJURMA
- 1970: I TETI NË BRONZ
- 1970: LUGINA E PUSHKATARËVE
- 1970: MONTATORJA
[edytuj] Okres 1971-1980
- 1971: KUR ZBARDHI NJË DITË
- 1971: MALET ME BLERIM MBULUAR
- 1971: MËNGJEZE LUFTE
- 1972: KAPEDANI
- 1972: KRYENGRITJE NË PALLAT
- 1972: NDËRGJEGJA
- 1972: ODISEA E TIFOZAVE
- 1973: YJET E NETËVE TË GJATA
- 1973: BRAZDAT
- 1973: KREVATI I PERANDORIT
- 1973: MIMOZA LLASTICA
- 1973: OPERACIONI "ZJARRI"
- 1974: CUCA E MALEVE
- 1974: DUKE KËRKUAR 5-ORËSHIN
- 1974: QYTETI MË I RI NË BOTË
- 1974: RRUGË TË BARDHA
- 1974: SHPËRTHIMI
- 1974: SHTIGJE LUFTE
- 1975: BENI ECËN VETË
- 1975: ÇIFTI I LUMTUR
- 1975: KUR HIQEN MASKAT
- 1975: LUMË DRITE
- 1975: NË FILLIM TË VERËS
- 1975: ZANI PARTIZANI
- 1975: RRUGICAT QË KËRKONIN DIELL
- 1975: UDHËTIM NË PRANVERË
- 1976: DIMRI I FUNDIT
- 1976: FIJET QE PRITEN
- 1976: ILEGALËT
- 1976: KORRIERET
- 1976: LULEKUQET MBI MURE
- 1976: PËRBALLIMI
- 1976: PYLLI I LIRISË
- 1976: TINGUJ LUFTE
- 1976: TOKË E PËRGJAKUR
- 1976: THIRRJA
- 1976: ZONJA NGA QYTETI
- 1977: ATA ISHIN KATER
- 1977: CIRKU NË FSHAT
- 1977: FLAMUR NË DALLGE
- 1977: GUNAT MBI TELA
- 1977: MONUMENTI
- 1977: NJERIU ME TOP
- 1977: NJË UDHËTIM I VËSHTIRË
- 1977: STREHA E RE
- 1977: SHEMBJA E IDHUJVE
- 1977: TOMKA DHE SHOKËT E TIJ
- 1977: ZEMRAT QË NUK PLAKEN
- 1978: DOLLIA E DASMËS SIME
- 1978: GJENERAL GRAMAFONI
- 1978: KONCERT NË VITIN ’36
- 1978: NË PYJET ME BORË KA JETË
- 1978: NGA MESI I ERRËSIRËS
- 1978: NUSJA DHE SHTETRRETHIMI
- 1978: PAS GJURMËVE
- 1978: PRANVERË NË GJIROKASTËR
- 1978: VAJZAT ME KORDELE TË KUQE
- 1978: YJE MBI DRIN
- 1979: BALLË PËR BALLË
- 1979: BALONAT
- 1979: KËSHILLTARËT
- 1979: LIRI A VDEKJE
- 1979: MËSONJËTORJA
- 1979: MYSAFIRI
- 1979: NE VINIM NGA LUFTA
- 1979: NË SHTËPINË TONË
- 1979: PËRTEJ MUREVE TË GURTA
- 1979: RADIOSTACIONI
- 1979: DORINA
- 1980: DËSHMORËT E MONUMENTEVE
- 1980: GËZHOJA E VJETËR
- 1980: INTENDENTI
- 1980: KARNAVALET
- 1980: MENGJEZE TE REJA
- 1980: NË Ç’DO STINË
- 1980: NUSJA
- 1980: NJË GJENERAL KAPET ROB
- 1980: NJË NDODHI NË PORT
- 1980: SHOQJA NGA FSHATI
- 1980: PARTIZANI I VOGËL VELO
- 1980: PAS VDEKJES
- 1980: SKËTERRË ’43
- 1980: VËLLEZËR DHE SHOKË
[edytuj] Okres 1981-1990
- 1981: DITA E PARË E EMËRIMIT
- 1981: GJURMË NË KALTËRSI
- 1981: KËRCËNIMI
- 1981: KUR PO XHIROHEJ NJË FILM
- 1981: NË KUFI TË DY LEGJENDAVE
- 1981: NË PRAG TË LIRISË
- 1981: NJË NATË PA DRITË
- 1981: PLAKU DHE HASMI
- 1981: QORTIMET E VJESHTËS
- 1981: SI GJITHË TË TJERËT
- 1981: SHOKU YNË TILI
- 1981: SHTEPIA JONE E PERBASHKET
- 1981: THESARI
- 1982: BESA E KUQE
- 1982: NË DITËT E PUSHIMEVE
- 1982: NENTORI I DYTE
- 1982: NJERIU I MIRË
- 1982: NJË VONESË E VOGËL
- 1982: RRUGA E LIRISË
- 1983: APASIONATA
- 1983: DORA E NGROHTË
- 1983: DRITAT E QYTEZËS
- 1983: FRAKTURA
- 1983: FUNDI I NJË HAKMARRJEJE
- 1983: GRACKA
- 1983: KOHË E LARGËT
- 1983: NJË EMËR MIDIS NJERËZVE
- 1984: DUAJE EMRIN TEND
- 1984: ENDERR PER NJE KARRIGE
- 1984: FEJESA E BLERTES
- 1984: FUSHË E BLERTË, FUSHË E KUQE
- 1984: GJURMË NË DËBORË
- 1984: KUSH VDES NË KEMBË
- 1984: LUNDRIMI I PARË
- 1984: MILITANTI
- 1984: NATA E PARE E LIRISE
- 1984: NXËNËSIT E KLASËS SIME
- 1984: I PAHARRUARI
- 1984: SHIRAT E VJESHTËS
- 1984: TAULANTI KËRKON NJË MOTËR
- 1984: VENDIMI
- 1984: ZAMBAKET E BARDHË
- 1985: ASGJË NUK HARROHET
- 1985: DASMA E SHTYRË
- 1985: GURËT E SHTEPISË SIME
- 1985: HIJE QË MBETEN PAS
- 1985: MELODI E PANDËRPRERË
- 1985: MONDI DHE DIANA
- 1985: NË PRAG TË JETËS
- 1985: PRANVERË E HIDHUR
- 1985: TË MOS HESHTËSH
- 1985: TE PAFTUARIT
- 1985: TRE NJERËZ ME GUNA
- 1985: VJESHTË E NXEHTË E 41-SË
- 1986: BARDHËSI
- 1986: DASËM E ÇUDITSHME
- 1986: DY HERË MAT
- 1986: DHE VJEN NJË DITË
- 1986: FILLIM I VËSHTIRË
- 1986: FJALË PA FUND
- 1986: GABIMI
- 1986: GURI I BESËS
- 1986: KRONIKA E ATYRE VITËVE
- 1986: KUR HAPEN DYERT E JETËS
- 1986: KUR NDAHESH NGA SHOKËT
- 1986: NJË JETË MË SHUMË
- 1986: RRETHIMI I VOGËL
- 1986: TRE DITË NGA NJË JETË
- 1987: BINARËT
- 1987: BOTË E PADUKSHME
- 1987: EJA
- 1987: FAMILJA IME
- 1987: KËMISHËT ME DYLLË
- 1987: NË EMËR TË LIRISE
- 1987: NJE VIT I GJATË
- 1987: PËRSËRI PRANVERË
- 1987: PËRRALLË NGA E KALUARA
- 1987: RRETHI I KUJTESËS
- 1987: TELA PER VIOLINË
- 1987: TELEFONI I NJË MËNGJESI
- 1987: VRASJE NË GJUETI
- 1987: ZEVENDESI I GRAVE
- 1988: BABAI I STUDENTIT
- 1988: BREGU I ASHPËR
- 1988: FLUTURA NË KABINËN TIME
- 1988: PESHA E KOHËS
- 1988: MISIONI PËRTEJ DETIT
- 1988: PRANVERA S’ERDHI VETËM
- 1988: SINJALI I DASHURISE
- 1988: STOLA NË PARK
- 1988: SHKËLQIM I PËRKOHSHËM
- 1988: SHPRESA
- 1988: TRENI NISET NË SHTATË PA PESË
- 1989: HISTORIANI DHE KAMELEONI
- 1989: KTHIMI I USHTRISE SE VDEKUR
- 1989: KUSH ËSHTË VRASËSI
- 1989: LUMI QË NUK SHTERON
- 1989: MURI i GJALLE
- 1989: NJERËZ NË RRYMË
- 1990: BALADA E KURBINIT
- 1990" FLETË TË BARDHA
- 1990: KRONIKË E NJË NATE
- 1990: NGJYRAT E MOSHËS
- 1990: NJË VAJZË E NJË DJALË
- 1990: SHPELLA E PIRATËVET
- 1990: VETMI
[edytuj] Okres 1991-2000
- 1991: ENIGMA
- 1991: VDEKJA E KALIT
- 1992: PAS FASADËS
- 1992: VDEKJA E BURRIT
- 1993: QIND PËR QIND
- 1993: ZËMRA E NËNËS
- 1994: DASHURIA E FUNDIT
- 1994: NEKROLOGJI
- 1994: PËRDHUNUESIT
- 1994: VAZHDOJME ME BETHOVENIN
- 1995: PLLUMBI PREJ PLASTELINE
- 1996: KOLONEL BUNKER
- 1997: BOLERO
- 1998: DASMA E SAKOS
- 1998: NATA
- 1999: FUNERAL BUSINESS
- 1999: BORXHLIU
- 2000: PORTA EVA
[edytuj] Okres 2001-2010
- 2001: PARULLAT
- 2003: YLLKA
- 2003: LULE TË KUQE, LULE TË ZEZA
- 2004: I DASHUR ARMIK
- 2004: ISHTE KOHA PER DASHURI
- 2004: NATA PA HENE
- 2005: SYRI MAGJIK
- 2006: ANATEMA
- 2006: GJOLEKA, DJALI I ABAZIT
- 2007: TIME OF THE COMET
[edytuj] Bibliografia
- T.Czekalski, Kultura albańska w latach 1996-1998, Przegląd Albański 3:1998-2000.
- T.Dienes, Albania. Przewodnik turystyczny, Łódź 2005.
- A.Hoxha, Enciklopedi e kinematografise shqiptare, Tirana 2002.
- P.Prifti, Socialist Albania. Domestic and Foreign Developments, Cambridge 1978.
- F.Slatina, Portrete artistesh, Tirana 1999.
