Maciej Rybiński (regimentarz)
Z Wikipedii
Maciej Rybiński - regimentarz wojsk koronnych w wojnie północnej. Wraz z Litwinami Pocieja zwyciężył 21 listopada 1708 roku w bitwie pod Koniecpolem armię Leszczyńskiego. Po wojnie został generałem artylerii koronnej.
Na szersze wody Zygmunt Rybiński, łowczy koronny wypłynął w 1706, kiedy to na czele silnego zagonu kawaleryjskiego obsadził Kraków, a następnie uderzył na Spisz, na dobra stronnika Leszczyńskiego, Teodora Lubomirskiego, jednego z najbogatszych ówczesnych magnatów, znanego z sadystycznego okrucieństwa wielbiciela pięknych kobiet i dowódcę quasi-rozbójniczego oddziału napadającego na wojska saskie i pustoszącego Małopolskę. Zdobył siedzibę starosty - Lubowlę, wysadził zamek, przetrzebił jego oddziały. Następnie pod Lublinem dołączył do wojsk polsko-litewskich, które skoncentrowały się wraz z wojskami rosyjsko-kozacko-baszkirskimi pod ogólnym dowództwem Mienszikowa. Z tą armią wybrał się Rybiński do Wielkopolski, gdzie w bitwie pod Kaliszem dowodził jedną z dywizji jazdy. Jesienią 1707 dowodził znowu zagonami kawaleryjskimi tym razem na Pomorzu i Warmii (w różnym okresie mając po 2-4 tys. ludzi), a następnie został skierowany do Małopolski. W styczniu 1708 przystąpił energicznie do zwalczania oddziałów szwedzkich i Leszczyńskiego, bijąc grupę Śmigielskiego pod Siewierzem. We wrześniu Rybiński rozbił grupę Potockiego i Śmigielskiego pod Koniecpolem. Po działaniach w centralnej Polsce dywizja Rybińskiego przemaszerowała zimą 1709 do Prus Królewskich, skąd wyparła niemal całkowicie stronników Leszczyńskiego, biorąc do niewoli regiment rajtarii i piechoty. Wcześniej w lubelskim jeden z głównych przybocznych Rybińskiego, płk Garbowiecki, rozbił doszczętnie w śmiałym rajdzie kawaleryjskim doborowy oddział dragonii składający się wyłącznie z Francuzów (800 ludzi zabitych i wziętych do niewoli). W marcu 1709 Rybiński zdobył Malbork broniony tylko przez 80 Szwedów. Następnie działał już w ramach większego zgrupowania dowodzonego przez Sieniawskiego. W 1710 Rybińskiemu w kompucie wojska powierzono dowodzenie pułkowi jazdy w sile 6 chorągwi pancernych (330 koni) oraz regimentu dragonii królewicza (600 koni), dowodził także w 1711 dużą partią na Pomorzu (11 chorągwi lekkich i 5 arkebuzerii). W tymże roku partia Rybińskiego wespół z Litwinami rozbiła pod Grudziądzem wojska Sapiehy wycofujące się pod naporem wojsk koronnych z południa. Nieco później Rybiński zdołał osiągnąć sukces nie na polu Marsa a dyplomacji. W 1713 przekonał hetmana Sieniawskiego, aby wycofał się z pomysłu wsparcia wojskowego dla rodzącego się rokoszu szlacheckiego celem całkowitego wyparcia Sasów z Polski. W 1715 Rybiński dowodził na Pomorzu szczupłą grupą osłonową, która miała przeciwstawić się desantowi szwedzkiemu, do którego jednak nie doszło.
W trakcie konfederacji tarnogrodzkiej, Rybiński, wierny rojalista, stanął po stronie króla. Utracił jednak znaczną część żołnierzy ze swojej partii, która dołączyła do konfederatów. Szybko Rybińskiego ogłoszono zdrajcą numer 1, a wydanie go w ręce konfederatów było jednym z warunków ugody z królem. Przegrana konfederatów pod Kowalewem i interwencja cara Piotra I przerwały te żądania. Wierność Rybińskiego została odpłacona. Od 1717 w stopniu gen. artylerii dowodził regimentem artylerii. Po ustaniu walk w 1718 przedstawił śmiały plan modernizacji i rozbudowy artylerii koronnej aż do 1492 dział, liczby niepotrzebnej w 18-tysięcznej armii. Trzeba przyznać, że Rybiński dbał o artylerię, walcząc na każdym z sejmów o zwiększenie nakładów na swoją broń.
Wimmer stawia Rybińskiego w pierwszym rzędzie najlepszych dowódców kawaleryjskich wojny północnej i jedynego dowódcę tego szczebla wśród Polaków, który sprawnie dowodził nie tylko "partyzanckim" podjazdami, ale różnymi rodzajami broni, wzorem Sobieskiego znacznie wzmacniając rolę dragonii. Sam zresztą wzbogaciwszy się na łupach wojennych na Szwedach, własnym sumptem rozbudowywał właśnie dragonię.
