Miscellanea Curiosa Medico-Physica
Z Wikipedii
Miscellanea Curiosa Medico-Physica - pierwsze na świecie pismo medyczne ukazujące się od 1670 roku we Wrocławiu.
Pełny tytuł - Miscellanea curiosa medico-physica seu Ephemerides medico-physicae Germanicae curiosae".
Spis treści |
[edytuj] Historia
Czasopismo publikowane przez powstałe w roku 1651 w Schweinfurcie towarzystwo naukowe Academia Naturae Curiosorum.
Inicjatorem i pierwszym redaktorem tego czasopisma był wrocławski lekarz i przyrodnik Philipp Jakob Sachs von Levenheimb (1627-1672), członek Akademii od roku 1658 (przydomek Phosphorus). Sachsa słusznie uważa się za drugiego ojca Akademii. W roku 1661 nawiązał on współpracę z wrocławskim księgarzem Veitem Jakobem Trescherem, który pokrył koszty druku nie tylko Ampelographii i Gammarologii Sachsa, ale i dzieł innych członków Akademii – De Haematite et Aetite i De unicornu fossili Lorenza Bauscha (1605-1665) oraz „Scorzonera” Johanna Michaela Fehra (1610-1688). Rok później za radą Sachsa Akademia wydała Salve Academicum – druk, który miał zachęcić uczonych do wstępowania w jej szeregi.
Równocześnie wśród członków Akademii rozgorzała dyskusja na koniecznością jej zreformowania. Zwolennikami reform byli, obok Sachsa, Leonhard Ursinus (1618-1664) i Christian Friedrich Garmann (1640-1708), którzy za wzór obrali londyńskie Royal Society. W roku 1665 Sachs nawiązał korespondencję z Henrym Oldenburgiem (1619-1677), sekretarzem Royal Society. Z dyskusji z nim wynikły postulaty zabiegów o cesarski patronat, reformy statutu i wydawania czasopisma. W roku 1670 pierwszym krokiem w kierunku realizacji pierwszego z tych postulatów było przyjęcie w poczet członków Akademii trzech cesarskich lekarzy – Johanna Ferdinanda Hertodta (1645-1714), Johanna Georga Greisela (?-1684) i Georga Sebastiana Junga (?-1682) – oraz zadedykowanie cesarzowi pierwszego tomu nowego czasopisma.
Czasopismo to było jednym z pierwszych w Europie – obok Journal des Scavans i Philosophical Transactions – czasopism naukowych i pierwszym w Europie czasopismem przyrodniczo-medycznym. W jego pierwszym tomie znalazło się 160 doniesień z obszaru anatomii, patologii, botaniki, zoologii, fizyki i chemii nadesłanych przez 36 autorów, z których tylko 9 było członkami Akademii.
[edytuj] Wykaz autorów pierwszego tomu
-
-
- Thomas Bartolin
- Nicolaus Wilhelm Becker
- Peter von Castro
- Alhard Hermann Cumme
- Jacob Johann Wenceslaus Dobrzensky
- Johann Georg Elsner
- Johann Michael Fehr (drugi prezes Akademii, Argonauta I)
- Christian Friedrich Garmann (Pollux I)
- Regnerus de Graaf
- Sigmund Grassen
- Johann Georg Greisel (przydomek nieznany)
- Johann Paterson Hayn
- Johann Ferdinand von Hertod von Totenfeld (Orpheus)
- Mathäus Franciscus Hertod
- Friedrich Ferdinand von Illimer von Wartenberg
- Johannes Jänisch (Arcturus)
- Georg Sebastian Jung (Podalirius I)
- Julius Wilhelm Mannagetta
- Zacharias Mannagetta
- Justin Ortolf Marold
- Valentin Andreas Moellenbrock (Pegasus I)
- Christian Nitschke
- Friedrich Ortlob
- Johann Jacob Pisani
- Carl Rayger
- Salomon Reisel
- Wilhelm Riva
- Philipp Jakob Sachs von Levenheimb (Phosphorus I)
- Johann Theodor Schenken
- Georg Seger
- David Spilenberger
- Gottfried Thilesius
- Heinrich Vollgnad (Sirius I)
- Georg Hieronymus Welschen
- Johann Wepfer
- Lorenz Wolfstiegel
-
Łącznie ukazały się trzy decurie czasopisma: Decuria I, Annus 1-10, 1670-1679, Decuria II, Annus 1-10, 1682-1691, Decuria III, Annus 1-10, 1694-1705.
Po śmierci Sachsa redakcję założonego przez niego czasopisma przejęli dwaj wrocławscy lekarze – Johannes Jänisch (1636-1707) i Heinrich Vollgnad (1634-1682). Byli oni za swą pracę wielokrotnie nagradzani przez cesarza Leopolda I Habsburga, to zaś wywołało rywalizację i spory między śląskim i frankońskim ośrodkiem Akademii. Ostatecznie w roku 1683 Frankończykom udało się przejąć czasopismo, którego redagowanie przejął pierwszy Director Ephemeridum, Johann Georg von Volckamer (1616-1693) z Norymbergi, późniejszy trzeci prezes Akademii.
Tradycję Miscellanea Curiosa kontynuowały czasopisma Academiae Caesareo-Leopoldinae Naturae Curiosorum Ephemerides sive observationum medico-physicarum (1712-1722), Acta physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum exhibentia Ephemerides sive observationes historias et experimenta (1727-1754) i Nova Acta physico-medica Academiae Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum exhibentia Ephemerides (1757-1928). Dziś kontynuuje je czasopismo Nova Acta Leopoldina (od 1932).
Dwie pierwsze decurie Miscellanea Curiosa w latach 1755-1771 zostały wydane w przekładzie niemieckim jako Der Römisch-Kaiserlichen Akademie der Naturforscher auserlesene medizinisch-chirurgisch-anatomisch-chymisch- und botanische Abhandlungen.
[edytuj] Bibliografia
- Neigebaur J. D. F., Geschichte der Kaiserlichen Leopoldino-Carolinischen Deutscher Akademie der Naturforscher während des zweiten Jahrhunderts ihres Bestehens, Jena 1860.
- Parthier B., Engelhardt D. v., 350 Jahre Leopoldina, Anspruch und Wirklichkeit, Halle 2002.
