Moskalik (wiersz)

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy formy literackiej. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Moskalik - krótki, rymowany i dowcipny wierszyk, będący parodią fragmentu Poloneza Kościuszki Rajnolda Suchodolskiego z 1831 roku:

Kto powiedział, że Moskale

Są to bracia dla Lechitów,

Temu pierwszy w łeb wypalę

Przed kościołem Karmelitów.

W dwóch pierwszych wersach, zaczynając od sformułowania Kto powiedział, że ... lub podobnego, umieszcza się jakąś opinię, najczęściej zawierającą w sobie nazwę narodu czy plemienia. W trzeciej - groźbę dla tego, kto będzie ją wygłaszał i w czwartej - miejsce, gdzie zostanie ona zrealizowana (zazwyczaj jest to kościół albo inny budynek kościelny). Układ rymów - abab.

Pomysł na tworzenie takich wierszyków narodził się w latach 50. XX wieku^[1]. Wisława Szymborska pisze, że pierwszy wierszyk ułożyła ona albo poeta Adam Włodek (jej mąż)^[2]. Nazwa moskaliki miała powstać w korespondencji między Michałem Rusinkiem - sekretarzem Szymborskiej, a Joanną Szczęsną z Gazety Wyborczej^[2]. Po raz pierwszy informacje o moskalikach opublikowano w Magazynie dołączanym do Gazety Wyborczej, tam też później wydrukowano cykl wierszyków autorstwa Szymborskiej, Stanisława Barańczaka, Michała Rusinka, Mikołaja Szymańskiego i Probierczyka, co spopularyzowało pisanie moskalików zarówno wśród czytelników, jak i innych poetów. Oprócz wymienionych autorów pisali je m.in. Edward Balcerzan, Stanisław Balbus, Urszula Kozioł, Mariusz Parlicki. W 2003 roku ukazała się książka Wisławy Szymborskiej Rymowanki dla dużych dzieci, która obok limeryków i innych nowych form literackich (m.in. lepieji, odwódek i altruików), zawiera także zbiór kilkunastu moskalików Noblistki.