Neo-humanizm
Z Wikipedii
Neo-humanizm to termin ukuty przez współczesnego filozofa i mistyka pochodzącego z Indii – P. R. Sarkara. Po raz pierwszy koncepcję neo-humanizmu zaprezentował on w serii wykładów, które później zostały opublikowane w książce „Neo-humanizm – wyzwolenie intelektu".
Spis treści |
[edytuj] Sentymenty ludzkie
W życiu zbiorowym ludzie jako jednostki i jako społeczności często kierują się emocjonalnym podejściem, które Sarkar określa mianem „sentymentu.” Sentymenty te to emocje, które pozwalają ludziom zachować relacje grupowe i w wielu przypadkach służą solidaryzowaniu społeczności. Jednak kierowanie się emocjami nie zawsze jest korzystne dla społeczeństwa i jednostki. W wielu przypadkach emocjonalna więź ogranicza się wyłącznie do określonej grupy ludzi, pozostałych członków ludzkiej rodziny spychając na margines, dopuszczając ich poniżanie, wykorzystywanie i eksploatację.
W wielu przypadkach nasze sentymenty wykorzystują dla własnych korzyści np. politycy czy władcy. Manipuluje się ludźmi w celu realizowania celów gospodarczych, politycznych czy społecznych. Wykorzystane w sposób negatywny, sentymenty te według Sarkara są przyczyną podziałów w społeczeństwie i w ludzkiej rodzinie, są źródłem wojen, wyzysku i niesprawiedliwości. Sentymenty ludzkie, to psychologiczne uwarunkowania, które obdarzają przywiązaniem pewną ograniczoną liczbę jednostek, pozostałe spychając na margines. Sarkar ludzkie sentymenty dzieli na trzy główne grupy sentymentów:
[edytuj] Geo-sentyment – sentyment geograficzny
Większość ludzi czuje więź ze swoją rodziną i przyjaciółmi. W wielu społecznościach występuje silne przywiązanie do plemienia, klanu; przynależność do swojego miejsca zamieszkania czy swojej narodowości. Takiemu przywiązaniu często towarzyszy przeświadczenie o wyjątkowości, wyższości własnego narodu nad innymi. Sarkar określa ów patriotyzm czy też nacjonalizm mianem „sentymentu geograficznego” – „geo-sentymentu.” Sentyment ten użyty w negatywny sposób stał się emocjonalną siłą napędową kolonializmu i imperializmu.
[edytuj] Socjo-sentyment – sentyment społeczny
Mianem sentymentu społecznego Sarkar określa identyfikowanie się w większym stopniu z własną rasą, religią, klasą społeczną czy płcią, któremu towarzyszy wykluczenie innych grup społecznych. Sentyment ów był i nadal jest przyczyną wielu negatywnych i destrukcyjnych zjawisk, począwszy od społecznej i seksualnej eksploatacji kobiet, gospodarczego wyzysku krajów nierozwiniętych a skończywszy na niewolnictwie (w formie ukrytej występującym nadal w czasach współczesnych pod postacią "sweatshopów" - zakładów pracy funkcjonujących w zacofanych krajach) czy wojnach religijnych. Na tym właśnie, rozbudzonym do ogromnych rozmiarów sentymencie bazują ideologia nazistowska czy faszystowska. Jest to jaskrawy przykład negatywnego i destruktywnego wykorzystania emocjonalnych ludzkich skłonności i przywiązań.
[edytuj] Sentyment ludzki
Trzecim sentymentem, który nie pozwala ludziom ogarniać swoją miłością i współczuciem wszystkich stworzeń, jest sentyment ludzki – przywiązanie do własnej rasy i wiara w jej wyjątkowość. Jest to sentyment ogarniający sobą większą grupę, niż sentyment społeczny, lecz mimo to pozwala na eksploatowanie innych stworzeń i przyrody nieożywionej. Człowiek uznaje siebie za wyjątkową istotę, i odmawia prawa do uczuć i egzystencji pozostałym stworzeniom oraz materii nieożywionej. Współczesne przebudzenie świadomości ekologicznej to wyzwanie rzucone właśnie temu sentymentowi, który dopuszcza niszczenie środowiska naturalnego, hodowanie milionów niewinnych zwierząt na rzeź oraz niszczenie ekosystemów, w których one żyją.
[edytuj] Sentyment a dogmat
Ludzkie sentymenty w definicji Sarkara przypominają dogmaty – ograniczenia narzucane ludzkiemu umysłowi, które nie pozwalają nam wykroczyć poza utrwalone wzorce zachowań, reakcji i emocji. Samym sentymentom często towarzyszą dogmaty, nie tylko religijne, ale także natury społecznej czy ekonomicznej. Przykłady takiego dogmatycznego myślenia:
- mój naród jest narodem wybranym;
- taki a taki system gospodarczy jest dobry dla wszystkich;
- dieta bezmięsna nie jest wystarczająco odżywcza dla organizmu ludzkiego;
- zwierzęta nie mają duszy.
Dogmaty te narzucają sobie z własnej woli sami ludzie, aby nie pozbawiać się przyjemności, z których trudno im zrezygnować. Sarkar określa takie sentymentalne podejście, skazująca nas dla własnej wygody na dogmatyzm, jako Atman Sukka tattva – Zasadę Egoistycznego Zadowolenia.
[edytuj] Edukacja Neo-humanistyczna
Aby walczyć z negatywnymi sentymentami, Sarkar zaleca światłą edukację, która pobudzać będzie racjonalne i krytyczne myślenie. Edukacja taka powinna rozszerzać nasze poczucie tożsamości z kręgu rodzin i przyjaciół, z kręgu narodu i płci czy religii na całą ludzkość. Powinna uczyć od wczesnego dzieciństwa współodczuwania bólu, głodu i cierpienia całej ludzkości. Powinna uświadamiać nam, że angażowanie się w pomoc społeczną i aktywność ekologiczną da nam dużo większą satysfakcję i przyniesie dużo więcej korzyści, niż kierowanie się egoistycznymi interesami wąskiej grupy ludzi. Powinno się ten sentyment rozszerzać tak bardzo, abyśmy uznali za naszych braci i siostry także rośliny, zwierzęta i materię oraz abyśmy zagwarantowali im godne warunki bytowania i egzystencji. Koncepcja Neo-humanizmu jest zatem koncepcją uniwersalizmu – filozofią, dzięki której człowiek zacznie utożsamiać się z całą ludzkością – z całą swoją duchową rodziną. Pozwoli ona na wyrwanie się ze ślepego egoizmu, przywiązania do rodziny, religii, narodu, płci, rasy czy wąsko pojmowanego człowieczeństwa i utwierdzenie w duchowej ekologii. Światopogląd neo-humanistyczny uznaje człowieka i całe stworzenie za dzieci jednej Najwyższej Świadomości. Dla osoby wychowanej w takim światopoglądzie nieszczęścia całego świata będą jego własnymi nieszczęściami i będzie on aktywnie uczestniczył w przeciwstawianiu się wyzyskowi i niesprawiedliwości.
[edytuj] Zasada Sama Samaj tattva
Neohumanizm jest koncepcją mającą na celu zapewnienie całej ludzkości i wszystkim istotom dobrobytu oraz bezpieczeństwa na wszystkich trzech płaszczyznach egzystencji, poczynając od fizycznego poziomu życia, stymulując rozwój intelektualny oraz duchowy. Pozwala wyzwolić umysł z ograniczeń wąskich sentymentów i doktryn i wykształcić w społeczeństwie jednoczącą je duchową solidarność. Kiedy ludzkość będzie w stanie objąć swoim współczuciem i miłością cały świat, wówczas zacznie kierować się w postępie społecznym zasadą Sprawiedliwości Społecznej – Sama Samaj tattva. W tym celu niezbędne jest wg Sarkara wykorzystanie całego fizycznego, mentalnego i duchowego potencjału ludzkości planety dla dobra wszystkich.
Na tej właśnie Zasadzie Sprawiedliwości Społecznej opiera się przedłożony przez Sarkara społeczno ekonomiczny system PROUT, który wychodzi z podobnego, co hierarchia potrzeb A. Maslowa, założenia - przy zagwarantowaniu i zaspokojeniu wszystkim ludziom ich minimalnych potrzeb będą oni mogli zaspokajać wyższe aspiracja swoich umysłów i osobowości, realizując się na płaszczyźnie intelektualnej i duchowej oraz stając się w pełni produktywnymi członkami ludzkiej społeczności.
