Nieostrość

Z Wikipedii

Nieostrość jest własnością prawie wszystkich wyrażeń języka naturalnego^[1].

Spis treści 1 Nieostrość nazw 1.1 Przykład 2 Nieostrość wyrażeń innych niż nazwy 3 Nieostrość a logika 4 Bibliografia 5 Przypisy

[edytuj] Nieostrość nazw

Najczęściej rozważanym rodzajem nieostrości jest nieostrość nazw. Daną nazwę nazwiemy nieostrą, jeżeli zwyczaj językowy ustala, że:

1. pewne przedmioty są jej desygnatami, ale nie ustala, czy są to jej wszystkie desygnaty,
   bądź też, że
2. pewne przedmioty nie są jej desygnatami, ale nie przesądza, czy są to wszystkie przedmioty nie będące jej desygnatami.^[2]

[edytuj] Przykład

• Osoba posiadająca 250cm wzrostu jest bez wątpienia desygnatem nazwy "wysoki człowiek". Zwyczaj językowy nie przesądza jednak o tym, czy "wysokim" jest również człowiek o wzroście 175cm: jednym osoba taka wyda się wysoka, podczas gdy inni orzekną o jej wzroście, że jest raczej "średni".
• Karta z wynikami badań, przekazana lekarzowi przez pacjenta w czasie wizyty, nie jest raczej desygnatem nazwy "łapówka". To, czy desygnatem tej nazwy jest - w przedstawionej sytuacji - bukiet kwiatów, jest już natomiast kwestią problematyczną.

[edytuj] Nieostrość wyrażeń innych niż nazwy

W literaturze przedmiotu rozważa się również kwestię nieostrości predykatów (np. "kocha", "obraża", "umie", "jest wysoki")^[2], zdań (np. "To jest wysoki człowiek")^[1][2], a nawet spójników^[1].

[edytuj] Nieostrość a logika

Klasycznym rachunkiem zdań rządzi zasada dwuwartościowości logicznej - zdaniu może przysługiwać tylko i wyłącznie jedna wartość logiczna: prawda lub fałsz. Jeżeli pragniemy zachować tą zasadę, zdania takie, jak "Osoba posiadająca 175 cm wzrostu jest wysoka." musimy uznać za nierozstrzygalne. Pewnego rodzaju rozwiązaniem powyższego problemu, jest analiza zdań nieostrych na gruncie semantyki luk prawdziwościowych (semantyki superwaluacyjnej), oraz logik wielowarościowych (w szczególności: trójwartościowej logiki Kleenego^[3] oraz nieskończenie wielowartościowej logiki Łukasiewicza).

Formalnej aparatury, służącej reprezentacji znaczeń wyrażeń nieostrych, dostarcza także teoria zbiorów rozmytych.

[edytuj] Bibliografia

(pozycje nie uwzględnione w przypisach)

1. Muszyński Zbysław (red.): O nieostrości. Wyd. UMCS, Lublin, 1988.
2. Hyde Dominic: Sorites Paradox, [w:] Zalta Edward N. (red.): The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2005 Edition).
3. Jadacki Jacek Juliusz: Spór o granice języka. Semper, Warszawa, 2001.
4. Kwiatkowski Tadeusz: Logika ogólna. Wyd. UMCS, Lublin, 1992.
5. Marciszewski Witold (red.): Mała encyklopedia logiki. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, 1988.
6. Sorensen Roy: Vagueness, [w:] Zalta Edward N. (red.): The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2006 Edition).
7. Woźniak Jacek: Logiczna analiza pojęć typologicznych. Polskie Towarzystwo Semiotyczne, Warszawa, 1990.

Przypisy