Obserwacja uczestnicząca
Z Wikipedii
 |
 Zawartość tej strony może naruszać prawa autorskie Jeżeli oznaczyłeś tę stronę jako podejrzaną o naruszenie praw autorskich, dodaj link do sekcji zgłoszone artykuły na WP:NPA. Tekst źródłowy prawdopodobnie pochodzi ze strony: Link do tej strony został dodany do Wikipedia:Lista NPA.
|
Obserwacja uczestnicząca - metoda badawcza w naukach społecznych w szczególności w antropologii i socjologii polegająca na wejściu badacza w określone środowisko społeczne i obserwowaniu danej zbiorowości od wewnątrz tj. jako jeden z jej członków. Jest to jednocześnie obserwacja bezpośrednia (badacz sam zbiera dane), ukryta i niekontrolowana. Należy do metod jakościowych.
Przykłady.
- W 1956r trzech psychologów Leon Festinger, Stanley Schachter i Henrt Riecken przyłączyli się do sekty składającej się z 30 osób, które spodziewały się nadchodzącego rzekomo końca świata. Jeden z przywódców sekty dostawał informacje od "Strażników", którzy poinformowali go o dacie strasznego kataklizmu oraz zapewnili, że członkowie sekty zostaną uratowani. Badacze zastanawiali się jak uczestnicy sekty będą się zachowywali po minięciu tej daty. Zmiany w zachowaniach były dramatyczne[1]. Po tym jak okazało się, że przepowiednia się nie sprawdziła członkowie sekty - do tej pory zdecydowanie stroniący od mediów - zaczęli wydzwaniać do gazet, stacji radiowych i telewizyjnych, ogłaszając, że świat został uratowany. Postanowili także wyjść na ulicę i nawracać[2] (zobacz też: społeczny dowód słuszności, dysonans poznawczy).
- W 1985 roku Marek M. Kamiński dokonał niejawnej obserwacji uczestniczącej w polskich aresztach. Kamiński spędził w nich kilka miesięcy w związku z działalnością opozycyjną[3].
- Obserwacja jest wykorzystywana w badaniach np. przy użyciu techniki "tajemniczego klienta". Osoba prowadząca badanie udaje potencjalnego nabywcę, klienta, aby sprawdzić jakość obsługi w placówce handlowej czy usługowej.
Obserwacja może odbywać się poprzez towarzyszenie respondentowi podczas wykonywania rutynowych, codziennych czynności, podczas zakupów, przyrządzania posiłków, wykonywania prac domowych, sprzątania, prania, korzystania z różnych urządzeń itp. Obserwator nie ogranicza się jedynie do biernej rejestracji, ale zadaje pytania wynikające z danej sytuacji, żeby zrozumieć przebieg procesu i motywy postępowania osób badanych.
Obserwacja uczestnicząca ma ułatwić zrozumienie zachowań badanych w ich prawdziwym otoczeniu, naturalnych sytuacjach i codziennych zdarzeniach. W tym celu badacz-obserwator nawiązuje bezpośredni kontakt z osobami poddanymi badaniu, bierze bezpośredni, aktywny udział w obserwowanych sytuacjach, a nawet własnym zachowaniem prowokuje obserwowanych do określonych reakcji i działań. Badacz nie kieruje jednak bezpośrednio postępowaniem obserwowanych osób, przybiera jedynie jedną z ról typowych dla zdarzeń poddanych obserwacji, nie ujawniając często swoich rzeczywistych intencji badanym. Przedmiotem obserwacji jest zachowanie indywidualne badanego. Natomiast zadaniem obserwatora dostrzeżenie, zarejestrowanie i zinterpretowanie subiektywnego sensu i społecznego znaczenia tego zachowania.
Obserwacja prowadzona jest z wykorzystaniem arkusza obserwacyjnego, może być rejestrowana przy użyciu sprzętu audiowizualnego i fotograficznego. Materiały faktograficzne są analizowane łącznie z danymi jakościowymi.
Przypisy
- ↑ Cialdini R. (1996). Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- ↑ Festinger L., Ricken H.W., Schachter S. (1956). When Prophecy Fails. Minneapolis: Uniwversity of Minnesota Press.
- ↑ Marek M. Kamiński "Gry więzienne. Tragikomiczny świat polskiego więzienia" 2006, Oficyna Naukowa Warszawa, ISBN 83-7459-022-X, http://webfiles.uci.edu/mkaminsk/www/book.html .
