Odrzut

Z Wikipedii

Odrzut – zjawisko powstawania siły, zwanej siłą odrzutu, wywołanego tą siłą przyspieszenia oraz wywołanego nim ruchu ciała (odrzutu), gdy dane ciało (A) działając siłą na inne ciało (B) nadaje mu prędkość (rzuca to ciało). Powstawanie siły odrzutu wynika z III zasady dynamiki Newtona. Obie siły mają takie same wartości i kierunki, przeciwne zwroty, są przyłożone do różnych ciał.

$\overrightarrow{F_{A}}=-\overrightarrow{F_{B}}$

$m_{A}\overrightarrow{a_{A}}=-m_{B}\overrightarrow{a_{B}}$

Jeżeli ciała nie oddziaływują z innymi to sumaryczny pęd obu ciał jest zachowany, czyli zmiany pędu obu ciał są wektorami przeciwnymi:

$\Delta \overrightarrow{p_A}=-\Delta \overrightarrow{p_B}$

Jeżeli ciała początkowo spoczywały, to uzyskane wektory pędu (pędy końcowe) są przeciwne, czyli uzyskane prędkości są odwrotnie proporcjonalne do mas ciał:

$\overrightarrow{p_{Ak}}=-\overrightarrow{p_{Bk}}$

$m_{Ak} \overrightarrow{v_{Ak}}=- m_{Bk} \overrightarrow{v_{Bk}}$

Zjawisko odrzutu jest powszechnie spotykane w przyrodzie i wykorzystywane w technice.

[edytuj] Odrzut broni

Jest to zjawisko pojawienia się siły działającej na broń strzelecką w czasie wystrzału. Zjawisko odrzutu jest wykorzystywane w niektórych typach gazodynamicznej broni strzeleckiej do napędzania automatyki broni. Aby zmniejszyć odrzut broni stosuje się hamulec wylotowy, zmniejszający oddziaływanie broni na strzelca lub otoczenie (w artylerii lufowej).

[edytuj] Odrzut jądra

W czasie rozpadu promieniotwórczego, jądro, które opuściła cząstka doznaje zjawiska odrzutu, jądro takie uzyskuje prędkość i jest zwane jądrem odrzutu. Efekt ten dotyczy przede wszystkim emisji cząsteczek α. W przypadku rozpadu β i γ, emitowane cząstki mają zwykle zbyt mały pęd, aby odrzut jądra był znaczący.

[edytuj] Silnik odrzutowy

W silniku odrzutowym produkty spalania wyrzucane są z dużą prędkością, umożliwiają przyspieszanie pojazdu jak i manewrowanie pojazdem. Silniki odrzutowe stosowane są głównie w lotnictwie (odrzutowce), w rakietach kosmicznych, w pociskach. W przypadku rakiet kosmicznych są w chwili obecnej dominującym sposobem napędu.

[edytuj] W przyrodzie

Niektóre zwierzęta wodne (meduza, ośmiornica) wykorzystują zjawisko odrzutu do poruszania się. Szybkim skurczem ciała potrafią one wyrzucić wodę do tyłu uzyskując w ten sposób pęd w przeciwnym kierunku.