Ojciec Goriot

Z Wikipedii

Ojciec Goriot (Le père Goriot) to powieść Honoriusza Balzaca z roku 1834, jedna z głównych w cyklu powieściowym Komedia ludzka.

Ojciec Goriot - ilustracja H. Daumier'a z 1842r.

Uwaga! W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.

Akcja powieści rozpoczyna się w roku 1819, kończy w lutym 1820.

Dwie główne postacie tej książki to tytułowy Goriot, stary ojciec opętany miłością do swych córek i wchodzący w dorosłe życie młodzieniec Eugeniusz de Rastignac. Mieszkają oni w podrzędnym pensjonacie pani Vauquer.

Goriot, skąpy starzec, wydaje wszelkie swoje pieniądze i oszczędności na pragnące tylko zbytku i salonowego blichtru córki - hrabina Anastazja de Restaud i baronowa Delfina de Nucigen.

Młody Rastignac, początkowo idealista, wierzący w wyższe wartości, styka się z zepsuciem paryskiego życia i z czasem poddaje się jego demoralizującemu wpływowi. Ulega wpływowi jeszcze jednego mieszkańca pensjonatu, niejakiego Vautrina, który jak się później okazuje jest słynnym przestępcą Jakubem Collin, zwanym Ołży-Śmierć. On właśnie dowiedziawszy się o planach Rastignaca nt. zrobienia w Paryżu kariery, składa mu propozycję nie do odrzucenia. Chce doprowadzić do pojedynku między swoim przyjacielem hrabią Franchessini a bratem zamieszkałej w pensjonacie Wiktoryny Taillefer. Pojedynek ma zakończyć się śmiercią tego ostatniego, a wówczas uboga dotąd panna stanie się jedną z najlepszych partii w Paryżu. Ślub z nią ma otworzyć Rastignacowi drzwi do paryskich salonów. Jedyną ceną jaką miałby zapłacić Rastignac jest wpłacenie odpowiedniej sumy pieniędzy oraz praktyczne poddanie się pod kuratelę demonicznego Vautrina. Młodzieniec propozycji tej nie przyjmuje - ma jeszcze swoje zasady, lecz potem żałuje tej decyzji. Diatryba Vautrina ze słynnym cytatem: "Życie jest jak kuchnia. Żeby coś zrobić, trzeba pobrudzić ręce" jest jednym z najznakomitszych fragmentów w literaturze realizmu.

Zaślepiony swą ojcowską miłością, pragnący jedynie szczęścia córek, Goriot umiera w samotności nie doczekawszy się nawet śladu uczucia z ich strony. Ponieważ z powodu córek umiera w nędzy zostaje przez Rastignaca i jego przyjaciół pochowany na cmentarzu Père-Lachaise. Rastigniac traci złudzenia co do tego czym jest rodzina, jest również świadkiem klęski Vautrina jednak z tą świadomością decyduje się na walkę w tym bezwzględnym, egoistycznym świecie na jego zasadach, rzucając Paryżowi swój dumne wyzwanie: "Teraz się spróbujemy!".

Bohaterowie powieści są pozbawieni perspektyw, ich jedynym celem jest w jakikolwiek sposób się wzbogacić. Właścicielka pensjonatu, pani Vauquer, prowadzi go możliwie najmniejszym nakładem środków, prowadzi za to szeroką propagandę jego rzekomych zalet. Panna Michoneau, mieszkanka pensjonatu, dla tysiąca franków jest gotowa wydać Vautrina. Towarzyszący jej Poiret tylko udaje emerytowanego urzędnika - w rzeczywistości też węszy każdej okazji, by zdobyć choć trochę pieniędzy. W tej sytuacji altruistyczna postawa Goriota od razu skazana jest na klęskę.