Orka (rolnictwo)
Z Wikipedii
Orka - zabieg uprawowy odwracający wykonywany pługami lemieszowymi lub talerzowymi, mający na celu odwrócenie i pokruszenie uprawianej warstwy roli.
Ze względu na głębokość orkę dzieli się na:
- płytką, do 15 cm; jest to najczęściej podorywka,
- średnią, do 15-25 cm; jest to najczęściej orka siewna,
- głęboką, 25-35 cm; jest to najczęściej orka przedzimowa,
- pogłębioną, wykonywaną sporadycznie w celu zwiększenia miąższości warstwy ornej; głębokość orki pogłębionej jest większa o kilka centymetrów od sporadycznie stosowanych na danym polu orek głębokich,
- z pogłębiaczem, wykonywaną sporadycznie w celu spulchnienia warstwy podornej, zwłaszcza gdy wytworzy się podeszwa płużna; podczas tej orki pług wyposaża się w pogłębiacz,
- orka agromelioracyjna – orka bardzo głęboka (45-60 cm) wykonywana specjalnym pługiem w celu poprawienia co najmniej na kilka lat niekorzystnych właściwości profilu glebowego.
Pod względem terminu wykonania wyróżnia się następujące rodzaje orek:
- podorywka – orka płytka rozpoczynająca zespół uprawek pożniwnych, wykonywana latem bezpośrednio po zbiorze roślin,
- siewna – orka zasadnicza wykonywana na średnią głębokość rozpoczynająca zespół uprawek przedsiewnych pod rośliny ozime,
- przedzimowa (ziębla) – głęboka orka wykonywana jesienią na polach przeznaczonych pod rośliny jare,
- wiosenna, wykonywana wiosną pod rośliny jare; uznawana jest za zabieg z reguły szkodliwy, powodujący nadmierne przesuszenie roli.
Ze względu na sposób wykonania rozróżnia się orkę:
- jednostronną, polegającą na dokładaniu kolejnych skib do tego samego brzegu pola; wykonywana jest pługiem obracalnym lub wahadłowym; powierzchnia zaoranego pola jest równa (bez bruzd i grzbietów), a czas wykonania takiej orki krótszy niż przy orce zagonowej,
- w rozgon (rozorywka), polegającą na dokładaniu skib do brzegów składu; kończy się na środku składu, gdzie powstaje bruzda,
- w skład (w zgon), polegającą na dokładaniu skib do wcześniej wyoranego grzbietu na środku składu; na brzegach składu powstają dwie bruzdy,
- kombinowaną, łączącą orki w skład i rozorywki w celu ograniczenia liczby grzbietów i bruzd na zaoranym polu bez wydłużania jałowych przejazdów,
- w figurę – rodzaj orki na polach o kształtach nieregularnych zaczynającej się od środka pola równolegle do brzegów specjalnie wytyczonego wieloboku, który zaoruje się najpierw w zgon; orkę tą kończy się na brzegach pola,
- w okółkę – rodzaj orki na polach o kształtach nieregularnych wykonywanej w ten sposób, że zaczynając od brzegów pola orze się je dookoła, a kończy w środku, gdzie małą nie zaoraną część zaoruje się w zgon lub rozgon; zaletą tej orki jest brak bruzd i grzbietów, a wadą pozostawianie omijaków (calizny) na zakrętach i trudności zakończenia orki.
Podział orek ze względu na zadania:
- zasadnicze: podorywka, orka siewna, orka przedzimowa zwana zięblą, razówka
- uzupełniające: odwrotka, orka wiosenna
- specjalne: orka agromelioracyjna.
Podział orek ze względu na prędkość:
- szybkie - 7-10 km/h
- wolne - 4-6 km/h
[edytuj] Zobacz też:
