Paul d'Holbach

Z Wikipedii

Paul Henry Thiry, baron d'Holbach (ur. 8 grudnia 1723 w Edesheim, zm. 21 stycznia 1789 w Paryżu) – oświeceniowy filozof francuski, encyklopedysta Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. Urodzony jako Paul Heinrich Dietrich w Edesheim, w Niemczech.

Opisywał przyrodę jako organizm podległy zasadom determinizmu, poznawalny tylko poprzez doświadczenie (empirycznie). Krytykował religię oraz despotyzm. Głosił zasady wolności słowa i ogólnej tolerancji. Stał za społeczną koncepcją natury ludzkiej, a w kwestiach etycznych; etyką hedonizmu oraz utylitaryzmu.

[edytuj] Dzieła

• Lettre à une dame d'un certain âge sur l'état présent de l'opéra, Paris 1752 (Digitalisat)
• Le christianisme dévoilé (Nancy 1761)
• La Contagion sacrée, ou Histoire naturelle de la superstition, 1768
• Lettres à Eugénie, ou Préservatif contre les préjugés, 1768
• Théologie Portative, ou Dictionnaire abrégé de la religion chrétienne, 1768
• Essai sur les préjugés, ou De l'influence des opinions sur les mœurs & le bonheur des hommes, 1770
• System przyrody... (Le Système de la nature - t. 1-2 1770, wyd. pol. 1957, BKF, Wydawnictwo Naukowe PWN) (I wyd. Londyn 1770)(Digitalisat)
• Histoire critique de Jésus-Christ, ou Analyse raisonnée des évangiles, 1770
• Tableau des Saints, ou Examen de l'esprit, de la conduite, des maximes & du mérite des personnages que le christiannisme révère & propose pour modèles, 1770
• Le Bon Sens, anonym, Amsterdam 1772 (gekürzte Fassung von Système de la nature)
• Politique Naturelle, ou Discours sur les vrais principes du Gouvernement, 1773
• Système Social, ou Principes naturels de la morale et de la Politique, avec un examen de l'influence du gouvernement sur les mœurs, 1773
• Etokracja, czyli rząd oparty na moralności (Ethocratie, ou Le gouvernement fondé sur la morale, Amsterdam 1776, wyd. pol. 1979 - BKF, Wydawnictwo Naukowe PWN)
• La Morale Universelle, ou Les devoirs de l'homme fondés sur la Nature 1776 (Digitalisat)
• Eléments de morale universelle, ou Catéchisme de la Nature, 1790