Pedagogika krytyczna

Z Wikipedii

Nurt w pedagogice podważający założenia, działania i wyniki edukacji uważane za oczywiste w edukacji instytucjonalnej. Postuluje wewnątrzinstytucjonalny wysiłek pedagogów polegający na podnoszeniu kwestii nierówności. Pedagogika krytyczna uważana jest za odpowiedź na dominację instytucjonalną i ideologiczną, zwłaszcza w systemie kapitalistycznym.

[edytuj] Założenia

Społeczeństwo powinno być otwarte na dialog
Człowieka trzeba przygotować do odpowiedzialnego uczestnictwa w tym dialogu
Trzeba określić sposoby działania zbliżające świat (od tego jaki jest) do tego jaki powinien być

[edytuj] Inspiracje

Marksowska krytyka ideologii – tzw. fałszywa świadomość przeszkadza w rozumieniu społecznego zniewolenia
Frankfurcka szkoła filozoficzna – formy kultury jako przejawy politycznej dominacji
Teoria krytyczna – interpretacje uwzględniające kontekst zjawisk np. polityczny oraz przekraczające myślenie tylko z jednej pozycji (ideologicznej)

[edytuj] Zadania

1) Odsłanianie mechanizmów dominacji:

badania nad ukrytym programem
badania nad oporem edukacyjnym
badania nad przebiegiem reprodukcji kulturowej

2) Wychowywanie ludzi tak, by byli zdolni do zmiany świata:

kształtowanie krytycznej postawy wobec rzeczywistości
kwestionowanie oczywistości

[edytuj] Strategia

polityka różnicy – dostrzegać i akceptować różnice społeczne
polityka głosu – dopuszczać różnorodność wypowiedzi i uczyć aktywnego zabierania głosu we własnych sprawach
upełnomocnienie – uczyć aktywnego działania na rzecz zmiany społecznej

[edytuj] Nauczyciel

Przedstawiciele pedagogiki krytycznej, w tym Paolo Freire, Henry Giroux i Peter McLaren postulują, że nauczyciel powinien być "transformatywnym intelektualistą" (samo pojęcie stworzone zostało przez Giroux), a więc sprzymierzeńcem słabszych grup społecznych, a także tłumaczem między człowiekiem a złożonym światem społecznym. Powinien on pomagać w krytycznym rozumieniu świata, przede wszystkim wskazując nierówności w społeczeństwie.

[edytuj] Główni myśliciele

Paulo Freire
Henry Giroux
Peter McLaren

[edytuj] Bibliografia

Szkudlarek, T. Pedagogika krytyczna w: Pedagogika: podręcznik akademicki, red. nauk. Zbigniew Kwieciński, Bogusław Śliwerski. Warszawa, Wydaw. Naukowe PWN, 2003 ISBN 83-01-14118-2

Giroux H., Schooling and the struggle for public life: critical pedagogy in the modern age, University of Minnesota Press, 1988, ss.99, ISBN 978-0-8166-1706-7