Poprawność polityczna

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi.
Należy w nim poprawić: do przepisania; brak rysu historycznego, brak informacji o odmiennym używaniu w dyskursie publicznym, brak porządnej sekcji krytycznej.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu.
Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Poprawność polityczna – sposób używania języka w dyskursie publicznym, którego głównym celem jest zachowanie szacunku oraz tolerancji wobec przeciwnika w dyskusji.

[edytuj] Koncepcja znaczenia

Poprawność polityczna ma z zamierzenia polegać na unikaniu stosowania obraźliwych słów i zwrotów oraz zastępowaniu ich wyrażeniami bardziej neutralnymi. Jej celem jest obniżenie poziomu antyspołecznych uprzedzeń i dyskryminacji danych grup społecznych. Używanie zwrotów bardziej neutralnych może być także motywowane chęcią uniknięcia protekcjonalności i respektowania godności osób, do których odnoszą się pejoratywne określenia.

Poprawność polityczna opiera się na założeniu, że stosowanie obraźliwego, atakującego języka przyczynia się do zwiększenia poziomu uprzedzeń oraz wyrządza krzywdę przedstawicielom dyskryminowanych grup.

Poprawność polityczna nie jest skodyfikowanym ani spójnym zbiorem zasad, których przestrzegania broni jakaś instytucja, lecz zjawiskiem społecznym spontanicznie występującym w dyskursie publicznym.

[edytuj] Przykłady zastosowania

Logo drużyny Cleveland Indians zwane "Chief Wahoo" (Wódz Wahoo) było uważane za niepoprawne politycznie przez wiele osób, szczególnie przez Indian. W 1973 logo zostało przerysowane tak, by było bardziej poprawne politycznie^[1], ale także to poprawione logo wzbudza kontrowersje ^[2].

Słowa zastąpione	Słowa zastępujące
czarny, Murzyn	czarnoskóry, ciemnoskóry, Afroamerykanin (w USA)
Cyganie	Romowie
kaleka, inwalida	niepełnosprawny, sprawny inaczej
stary	osoba starsza, senior
ślepy	osoba niewidoma
chłop	rolnik, farmer

[edytuj] Krytyka

Poprawność polityczna jest krytykowana przez polskie środowiska prawicowe, jako forma zakazu krytyki określonych grup ze względu na ich narodowość, na przykład Niemców^[3] czy Żydów^[4].

Bywa uważana za formę cenzury lub nazywana "neocenzurą"^[5].

Niektórzy językoznawcy zwracają uwagę na niewłaściwe stosowanie zasad politycznej poprawności w odniesieniu do określeń niemających w danej kulturze negatywnych konotacji^[6]. Językoznawca Jerzy Bralczyk uważa, że nie należy usuwać z języka tradycyjnych słów na określenie narodowości, ale używać ich w pozytywnym kontekście^[7].