Powiat jampolski
Z Wikipedii
Powiat lub ujezd jampolski dawny powiat guberni podolskiej, siedzibą był Jampol, dziś w granicach Ukrainy.
[edytuj] Wzmianka słownikowa z 1882
Powiat jampolski gub. podolskiej, graniczy na północ z pow. winnickim, częścią pow. bracławskiego, na wschód z pow. bracławskim i olhopolskim; na południe z Dniestrem i Bessarabią, nazachód z pow. mohylewskim. Zawiera mil kw. 65'65' czyli w. 3179, dzies. 392,038. Ziemia po większej części czarna i tłusta, miejscami tylko nad Dniestrem piaszczysta i glinkowata \V czasie lata mokrego, zboże zbyt rośnie, przy umiarkowanym roku ziemia daje wielkie korzyści. Powierzchnia pagórkowata poprzerzynana rzeczkami płynącemi do Dniestru, Ludność powiatu: męż. 82,2-10, kobiet 81297: razem 163,537; w tej liczbie: prawosł. 132198, kat. 15493, żydów 14254. Pod względem stanów: szlachty męz. 697, kob. 721 razem 1418; duchownych męz. 906, kob. 818 razem 1723; mieszczan męż. 9207, kob. 9453 razem 18660; włościan męz. 66614, kob.67539 razem 134043; różnych stanów męż. 5817, kobiet 2876 razem 7693. Na jednę milę kwadratową przypada 2,615, mk. na wiorstę 55; na jednego mieszkańca wypada 2'24 dzies. W 1878 r. zawarto ślubów w m. Jampolu 52 w pow. jampolskim 1946; urodziło się w mieście Jampolu męż. 163, kob. 113 razem 276; w po- wiecie jampolskim męż. 4439, kob. 4224 ra- zem 8663; zmarło w m. Jampolu męż. 66, kobiet 60 razem 126; w pow. jampolskim męż. 3158, kob. 3055 razem 6216 ludzi; przewyżka więc w m. Jampolu jest t 150, w pow. jampolskim t 3156. Na 1000 więc mieszkańców wypada ślubów 13,25 we w'Iiach, 9,75 w mieście. Urodzeń 49,84 we wsiach, 49, 25 w m. Smierci we wsiach 32,88, w mieście 26,00; Przybytek we wsiach 16,96, w mieście 23,25. Z ogólnej ilości ziemi, pod zabudowania, ogrody, wygony i drogi jest ziemi 23371 dzies., pod polami 266327 dzies., pod łąkami 48489 dzies.; pod łąkami 56200 dzies., pod wodą i błotami 19650. Ilość lasu jest w ogóle niewielką, w ostatnich latach jeszcze więcej się zmniejszyła, tak że rzadka jest wieś aby las był wystarozająoym do gorzelni i fabryk. Ubożsi mieszkańcy opalają, burzanami, trzciną i tak nazwanym kirpiczem czyli nawozem. Koni w pow. jampolskim 28296, bydła 33063, owiec 98128, świń 56022. Fabryki świec 2 produkcya 350 rs., zajmuje 2 lud.; garbarnia 1 produkcya 300 rs. zajmuje 2 lud.: sukna l, produkcya 700 rs., zajmuje 6 ludzi; cukrowni 7, produkcya 1,270,000 rs. zajmuje 2200 lud.; browarów 2, produkcya 3900 rs., zajmuje 3 lud., octu 1 produkcya 200 rs. 1 cegielnia, 8, pro- dukcya rs. 14200; wapniarek 9, prod. 12,000 rs. zajmuje 90 ludz.; młynów krup czat. 15 produkcya 59000 rs, zajmuje 80 lud.; młynów parowych 5, produkcya 9200 rs., zajmuje 20 ludzi; razem fabryk 51 z produkcyą 369,850 rs., zajmują 2500 ludzi. Szkoła 2 klasowa jest tylko w Jampolu; przy gminach mają być szkółki wiejskie, Kolej żelazna odesko-kjowska przechodzi przez wschodnią część powiatu i na gruncie jego są następujące stacye: Jaroszenka, Rachny lasowe, Jurkówka, Wapniarka. Trakt pocztowy prowadzi jeden do Bracławia, drugi do Mohylowa i Kamieńca. Wygodne przeprawy przez Dniestr w granicach ptu są: w Jarudze, Michałówce, Jampolu, Cekinówce, Kośnicy. Cerkwi w pow. jest 34 murowanych, 92 drewnianych, synagog i meczetów 18. Pow. Jampolski tworzy oddzielny dekanat do którego należy 7 kościołów rzymsko-katoliokich, W Czernijowcach Dzygówce, Krasnem, Jampolu, Iołczanach, Morafie i Tomaszpolu. W jampolu są: 2 szp. miejski m 2 łóż" i więzienny na 12 łóż. w pow. zaś przy fabrykach cukru na kilka łóżek. Rzeki: Dniestr oblewa południową część powiatu; niedaleko Jampola są znane Porohy..Dniestrowe przeszkadzające żegludze. Do Dniestru wpadają w granicach powiatu następujące rzeczki: Morafa, dawna granica województwa bracławskiego od podolskiego, płynie przez powiat jampolski, przyjmuje pod wBią Widły rzekę ŁQzowę i Baszę, małe rzeczki. Wołczyca wpada do Morawy pod Dzurynem. Moraszka. Rusawa biorą początek w powiecie jampolskim, Kraśnianka mała rzeczka wpada do Bohu. Markówka bierze początek w olhopolskim pow., przyjmuje: Jełaniec i Olszankę wpada do Dniestru. Kałamauówka zaozyna się koło wsi Borówki. - Miasteczek w pow. 13, wsi 130; powiat dzieli się na 3 okr. policyjne w Babozyńcach, 2 -i w Murafie, 3-i w Tomaszpolu. Gm. 12-cie 1) Jampol, 2) Czernijowce, 3) Dzygówka, 4) Tymanówka, 5) Komargród, 6) Tomaszpol, 7) Klembówka, 8) Stara Murafa., 9) Rożniatówka, 10) Krasne, 11) Pańkówka, 12) Babczyńce. Dekanat jampolski dyecezyi łucko-żytomierskiej rozciąga. się na pow. jampolski i obejmuje 7 parafij: J., Czerniowce, Dzygówka, Krasne, Mołczany, Moraohwa i Tomaszpol (dawniej 8-ma Komargród).
[edytuj] Linki zewnętrzne
 |
Ten artykuł wymaga dodania linków wewnętrznych. Jeśli możesz, dodaj je teraz. Linki do innych haseł: hasło, hasłowy, hasłami zapisujemy jako [[hasło]], ''[[hasło]]wy'', '''[[hasło|hasłami]]'''. |
