Profil psychoedukacyjny

Z Wikipedii

Profil psychoedukacyjny (PEP) (obecnie stosowana jest wersja: Profil Psychoedukacyjny w wersji poprawionej PEP-R) - oparty na rozwojowej koncepcji oceny test służący do diagnozowania charakterystycznych, zindywidualizowanych sposobów uczenia się w rozwoju i terapii dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwoju. Z założenia przeznaczony dla osób funkcjonujących na poziomie przedszkolnym i niższym - w wieku od 6 miesięcy do 7 lat. Stosowany w diagnozie dzieci do 12 roku życia, jeżeli istnieje podejrzenie, że niektóre funkcje rozwojowe są poniżej poziomu siódmego roku życia. Dla osób powyżej 12 roku przeznaczony jest Profil Psychoedukacyjny dla Młodzieży i Dorosłych (AAPEP).

Spis treści 1 Geneza 2 Skale 3 Ocena 4 Rzetelność i trafność 5 Bibliografia 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geneza

Profil Psychoedukacyjny powstał w odpowiedzi na potrzeby powołanego w 1972 roku przez Parlament Stanowy Północnej Karoliny zespołu TEACCH (ang: Division Treatment and Education of Autistic and Related Communication Handicapped Children) w Akademii Medycznej Uniwersytetu Północnej Karoliny w Chapel Hill (USA) pod kierunkiem prof. Schoplera. W owym czasie istniało przekonanie, że nie można testować osób z autyzmem, co powodowało, że niezwykle trudno było planować proces terapii i edukacji dla tej grupy. Potrzebne było narzędzie, które pozwalałoby diagnozować osoby z autyzmem niezależnie od ich specyficznych reakcji i deficytów oraz znalazłby zastosowanie przy układaniu programu terapeutyczno - edukacyjnego. Te postulaty spełniał Profil Psychoedukacyjny.

Narzędzie było udoskonalane przez 20 lat praktyki klinicznej. Obecnie PEP-R zawiera tylko takie próby i materiały, które podczas tych dwudziestu lat okazały się przydatne i skuteczne.

[edytuj] Skale

Profil Psychoedukacyjny składa się z dwóch skal głównych i szeregu podskal w każdej z nich. Podział taki pozwala z jednej strony wykreślić szczegółowy profil rozwoju dziecka, z drugiej natomiast pozwala zilustrować jak rozległe są zaburzenia w sferach kluczowych dla całościowych zaburzeń rozwoju.

Skala Rozwoju

Podzielona jest na siedem sfer, kluczowych dla rozwoju dziecka. Dzięki ocenie w poszczególnych sferach badający dostaje możliwość oceny specyficznych właściwości rozwoju danej osoby, taki jak na przykład dysharmonia.

1. Naśladowanie - składa się z 16 zadań obejmujących umiejętności naśladowania dźwięków i ruchu. Jej szczególne znaczenie dla rozwoju wyraża się w ścisłej zależności między naśladownictwem a rozwojem mowy i komunikacji.
2. Percepcja - składa się z 13 zadań służących ocenie percepcji wzrokowej i słuchowej, które stanowią podstawę uczenia się.
3. Motoryka mała - złożona z 16 zdań sprawdzających dojrzałość funkcji dłoni, koniecznych do osiągnięcia samodzielności.
4. Motoryka duża - złożona z 18 zadań obejmujących umiejętności ruchowe.
5. Koordynacja wzrokowo - ruchowa - składa się z 15 zadań, których opanowanie jest niezbędne dla skutecznego nauczania tzw. umiejętności szkolnych.
6. Czynności poznawcze - skala zbudowana z 26 zadań bada funkcje umysłowe dziecka, sprawdza jak radzi sobie z rozwiązywaniem problemów o różnym nasileniu trudności.
7. Komunikacja, mowa czynna - powiązana ze skalą Czynności poznawczych, zbudowana z 26 zadań. Sprawdza umiejętności mówienia na różnych poziomach, oraz podstawowe umiejętności związane z nauką czytania.

Skala Zachowań

Ma na celu rozpoznanie nietypowych zachowań, charakterystycznych dla autyzmu dziecięcego. Podzielona jest na cztery części:

1. Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne
2. Zabawa i zainteresowanie przedmiotami
3. Reakcje na bodźce
4. Mowa

Skala zachowań pełni funkcję pomocniczą przy stawianiu diagnozy autyzmu dziecięcego. Zebrane w podskalach zadania pozwalają różnicować między zachowaniami rozwojowymi a patologicznymi. Mają one na celu uwidocznienie nieprawidłowości w takich obszarach jak kontakt wzrokowy, niewłaściwe wykorzystanie przedmiotów, nietypowego używania słów, reakcji na wzmocnienia płynące ze środowiska.

[edytuj] Ocena

Wszystkie zadania są ocenianie w czasie wykonywania testu. System oceniania obejmuje trzy kategorie:

1. Zaliczone - kiedy dziecko wykonuje zadanie zgodnie z podaną procedurą samodzielnie
2. Obiecujące - kiedy dziecko wykonuje zadanie zgodnie z podaną procedurą ale korzystając z przewidzianej w standardach pomocy
3. Niezaliczone - kiedy dziecko nie potrafi wykonać zadania mimo dostarczenia mu przewidzianej w standardach pomocy

Kryteria oceny oparte są na obserwacji i opinii osób prowadzących badanie w oparciu o dostarczone procedury testowe. Podręcznik do testu jasno przedstawia wskazówki dotyczące oceniania, jednak autorzy podkreślają, że doświadczenie w prowadzeniu testu może mieć wpływ na dokonywaną ocenę.

Po przeprowadzeniu badania, wyniki są nanoszone na wykres Profilu, co pozwala w sposób przystępny zobrazować charakter deficytów rozwoju z uwzględnieniem szczególnych jego właściwości, takich jak dysharmonia. Zadania zaliczone jako "obiecujące" dolicza się do podstawowego wyniku, co pozwala przewidywać rozwój dziecka w najbliższym czasie, po wprowadzeniu określonych, zindywidualizowanych działań terapeutycznych.

[edytuj] Rzetelność i trafność

Rzetelność testu określono poprzez zestawienie ze sobą wyników badań prowadzonych przez pięć osób. Postępowanie to dowiodło 92% zbieżności wyników, ukazując tym samym wysoki stopień podobieństwa obserwacji a co za tym idzie, wysoki stopień rzetelności narzędzia.

Wyniki uzyskiwane przez badane w procesie walidacji dzieci były w wysokim stopniu współzależne z wynikami uzyskiwanym przez te same dzieci w następujących narzędziach psychometrycznych:

• Skala Merril - Palmer
• Skala dojrzałości społecznej Dolla
• Skala Rozwoju niemowląt Bayley
• Obrazkowy Test Słownictwa Peabody'ego

Nie wykazano natomiast dużej zbieżonści pomiędzy Profilem a następującymi skalami psychometrycznymi:

• Skala Inteligencji Wechslera
• Test Laitera

[edytuj] Bibliografia

• * E. Schopler, R.J. Reichler, A. Bashford, M.D. Lansing, L.M. Marcus, Profil Psychoedukacyjny, Gdańsk, SPOA, 1995 ISBN 83-903194-1-1.

[edytuj] Zobacz też

• Autyzm dziecięcy
• Spektrum autystyczne

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Niegrzeczne dzieci
• Akson.org