Rozjazd
Z Wikipedii
Rozjazd jest to urządzenie służące do zmiany kierunku przejazdu pojazdu szynowego, z toru zasadniczego na inny tor zwrotny (odgałęźny) lub odwrotnie.
[edytuj] Budowa rozjazdu
 |
|
|
|
|
|
|
|
Podstawowymi elementami rozjazdu jest zwrotnica, krzyżownica, szyny łączące (tor zasadniczy i tor zwrotny) i urządzenie nastawnicze.
[edytuj] Rodzaje rozjazdów
 rozjazd pojedynczy prawy lub lewy (na rysunku rozjazd prawy) |
|
 rozjazd podwójny jednostronny prawy lub lewy (na rysunku rozjazd prawy) |
 rozjazd podwójny dwustronny symetryczny lub niesymetryczny (na rysunku rozjazd niesymetryczny) |
 rozjazd krzyżowy pojedynczy |
 rozjazd krzyżowy podwójny |
 rozjazd łukowy jednostronny prawy lub lewy (na rysunku rozjazd prawy) |
 rozjazd łukowy dwustronny symetryczny lub niesymetryczny (na rysunku rozjazd niesymetryczny) |
Rozjazdy podwójne stanowią w rzeczywistości dwa zblokowane, występujące jeden po drugim rozjazdy zwyczajne (pojedyncze). Rozjazdy trójdrożne z możliwością przejazdu w trzech kierunkach (zwykle na wprost, w lewo i w prawo) nie są obecnie w Polsce stosowane z uwagi na skomplikowaną konstrukcję i awaryjność.
Rzadko spotyka się rozjazdy krzyżowe łukowe oraz rozjazdy krzyżowe systemu Baeselera, w którym łuki szyn w obrębie środkowego czworoboku (pomiędzy krzyżownicami) stykają się zewnętrznie (zob. tutaj oraz na jednym ze zdjęć obok).
[edytuj] Stosowane rozjazdy
Na torach stosuje się różne rozjazdy, na które wpływa typ szyny, promień łuku toru zwrotnego (długość) i skos (odchylenie).
Promień łuku toru zwrotnego (R) występuje w rozmiarach od 140 m do 1200 m (dla toru normalnego 1435 mm). Długość rozjazdu wpływa na maksymalną prędkość przejazdu pociągu z toru na inny tor – większy rozmiar rozjazdu, większa dopuszczalna prędkość przejazdu pociągu. Natomiast skos rozjazdu może wynosić od 1:4,8 do 1:37. Przy małych skosach pociąg szybciej przejeżdża przez rozjazd.
W Polsce stosuje się najczęściej rozjazdy o następujących parametrach:
- podwójne dwustronne, R=190 m, skos 1:6,6,
- zwyczajne, krzyżowe i podwójne jedno- i dwustronne R=190 m, skos 1:9,
- łukowe symetryczne, R=215 m, skos 1:4,8,
- zwyczajne, R=300 m, skos 1:9,
- łukowe symetryczne, R=380 m, skos 1:9,
- zwyczajne, R=500 m, skos 1:12,
- zwyczajne, R=1200 m, skos 1:18,5,
- zwyczajne, R=70 m, skos 1:5 - tylko na torach wąskich (prześwit 600, 750, 785 lub 1000 mm).
Ponadto na torach bocznych i wąskich można spotkać rozjazdy o mniejszych promieniach i większych skosach (np. krzyżowe R=150 m, skos 1:7; zwyczajne R=140 m, skos 1:7; R=150 m, skos 1:5 lub 1:7; R=190 m, skos 1:6,6 lub 1:7,5).
Przy jeździe na tor zwrotny lub z toru zwrotnego rozjazdu obowiązują następujące ograniczenia prędkości:
- 100 km/h przy R=1200 m,
- 60 km/h przy R=500 m,
- 40 km/h przy mniejszym promieniu.
Dla zapewnienia prędkości maksymalnej powyżej 160 km/h (przy jeździe na wprost) konieczne jest stosowanie nowoczesnych rozjazdów z ruchomym dziobem krzyżownicy (rozjazdy tego typu mają R=500 m, skos 1:12, lub R=1200 m, skos 1:18,5).
Zobacz też: Zwrotnica torowa
