Rzut ukośny
Z Wikipedii
Rzut ukośny - ruch w jednorodnym polu grawitacyjnym z prędkością początkową o kierunku ukośnym do kierunku pola. Ruch ten odpowiada ruchowi ciała rzuconego pod kątem do poziomu. Za rzut ukośny uznaje się też ruch ciała w kierunku ukośnym do jednorodnego pola elektrycznego.
Rzut ukośny w przypadku braku oporów ośrodka można rozważać jako ruch składający się z rzutu pionowego w górę oraz ruchu jednostajnego prostoliniowego.
Spis treści |
[edytuj] Szczegółowe wzory
W artykule przyjęto kartezjański układ współrzędnych (x,y) z osią y równoległą do kierunku linii sił pola o zwrocie przeciwnym do pola czyli ku górze, oś x jest równoległa odpowiada składowej poziomej ruchu.
Poniższe wzory są teoretycznie prawdziwe dla obszaru ruchu znacznie mniejszych od rozmiarów Ziemi, oraz przy zaniedbaniu oporu i wyporu powietrza.
[edytuj] Warunki początkowe
Prędkość początkową można określić podając jej wartość (v0) oraz kąt pod jakim zostało rzucone ciało (α). Równoważnym sposobem jest podanie składowej poziomej (v0x) i pionowej prędkości (v0y), między oboma sposobami zachodzi związek:
[edytuj] Dynamika ruchu
Na ciało działa tylko skierowana pionowo w dół siła przyciągania ziemskiego, co wyrażają wzory:
-
- Fy = − mg
- Fx = 0
Składowe przyśpieszenia są równe:
[edytuj] Prędkości
Prędkość chwilową w kierunku pionowym po czasie t określa wzór:
Prędkość chwilowa w kierunku poziomym jest równa prędkości początkowej w tymże kierunku.
[edytuj] Czas wznoszenia oraz lotu
Prędkość chwilowa w kierunku pionowym w momencie osiągnięcia przez ciało maksymalnej wysokości jest równa zeru, dlatego czas wznoszenia (tw):
Czas lotu ciała, (tc) zakładając, że upadnie on na tej samej wysokości co rozpoczęło ruch, jest podwojonym czasem wznoszenia.
[edytuj] Maksymalna wysokość oraz zasięg
Maksymalna wysokość na jaką wzniesie się ciało(hmax):
Zasięg rzutu (z):
[edytuj] Położenie
Przyjmując za początek ruchu początek kartezjańskiego układu współrzędnych punkt,położenie ciała po czasie t określają równania:
Równanie toru rzutu ukośnego w układzie (X,Y):
Równanie to jest równaniem paraboli o ramionach zwróconych w dół.
[edytuj] Dodatkowe informacje
Zwykle mówiąc o rzucie ukośnym, bez podania warunków, przyjmuje się ruch w ziemskim polu grawitacyjnym na średniej szerokości geograficznej, na poziomie morza, wówczas pole grawitacyjne ma przyspieszenie g=9,81m/s2. Pomija się opór powietrza.
[edytuj] Pole elektryczne
Powyższe wzory można zastosować do jednorodnego pola elektrycznego zastępując przyspieszenie ziemskie przyspieszeniem ciała w polu elektrycznym:
gdzie: q - ładunek elektryczny ciała, E - natężenie pola elektrycznego, m - masa ciała.
[edytuj] Szczególne przypadki
Gdy ciało rzucone jest poziomo, rzut ukośny staje się rzutem poziomym. Warunek rzutu poziomego odpowiada v0y = 0, co jest równoważne sinα = 0, czyli .
Gdy ciało rzucone jest pionowo, rzut ukośny staje się rzutem pionowym. Warunek rzutu pionowego odpowiada v0x = 0, co jest równoważne cosα = 0, czyli .
Gdy prędkość początkowa jest równa zero, wówczas rzut jest spadkiem swobodnym. Warunek spadku swobodnego odpowiada v0x = 0 i v0y = 0.