Słoń a sprawa Polski

Z Wikipedii

Słoń a sprawa polska – syndrom doszukiwania się elementów polskości w najdrobniejszych przejawach rzeczywistości.

[edytuj] Geneza

W XIX wieku sformułowanie to było używane na określenie szukania we wszystkich kwestiach związków z polską sprawą narodową. Powiedzenie to upowszechnił Stefan Żeromski w Przedwiośniu. Polak, mający napisać rozprawę o słoniu bez wahania napisał "Słoń a Polska". W początkach XIX wieku, jeszcze za czasów rozbiorów, wydawało się, że wszystko wiązało się sprawą polską, czyli dążeniem do odzyskania niepodległości ^[1]. Ta postawa była tak znana, że polska laureatka nagrody Nobla Maria Skłodowska-Curie podczas spotkania Międzynarodowego Komitetu Współpracy Intelektualnej Ligi Narodów (ang. International Committee of Intellectual Cooperation) w 1921 opowiedziała następujący dowcip:

"W konkursie literackim na temat słonia Anglik przedstawił pracę: "Moje doświadczenia w polowaniu na słonie w Afryce Południowej", Francuz napisał esej na temat: "Seksualne i erotyczne życie słoni", a tytuł opowiadania Polaka – "Słoń a Polska Niezależność Narodowa"" ^{[2] [3]}.

[edytuj] Współczesne znaczenie

Obecnie pojęcie słonia a sprawy polskiej jest używane w znacznie szerszym kontekście. Syndrom ten jest przedmiotem satyry; Stanisław Barańczak wydał antologię parodii najbardziej znanych wierszy polskich, których ukrytym, ale głównym bohaterem okazuje się słoń, ten wielki przyjaciel Polski ^[4].

Powiedzenie to bardzo przypomina inne, rozpowszechnione w Szwecji – "słoń a Karol XII" – o zbliżonym znaczeniu.

[edytuj] Przypisy