Sandhi

Z Wikipedii

Sandhi - zasady fonologiczne, które dotyczą zmian na przełomie morfemów lub słów. Zwykle służą ułatwieniu wymowy. Można podzielić je na wewnętrzne (zachodzące wewnątrz wyrazu) i zewnętrzne (zachodzące na przełomie wyrazów). Termin pochodzi oryginalnie z gramatyki sanskryckiej (saṃdhi "łączenie"), gdzie sandhi dały się podzielić na dwie kategorie:

• Unikanie rozziewu, czyli zapobieganie powstania zbitek samogłosek przez ich przemiany lub zanik
• Asymilację, czyli zmianę miejsca i wartości fonemów w kontekście innych fonemów i przemiany zbitek spółgłoskowych

Termin sandhi można zastosować też do opisu fonologii innych języków, m. in. asymilacji miejsca artykulacji lub dźwięczności w języku polskim (np. z+ć > ść w wyrazie "ścierać"), łacińskiej asymilacji miejsca artykulacji spółgłosek nosowych, francuskiego liaison czy angielskiego /r/ łączącego i intruzywnego.

Sandhi zawsze posiadają pewną motywację fonologiczną, dlatego np. wynikające z gramatyki mutacje spółgłosek w języku irlandzkim nie są zasadami sandhi.

[edytuj] Przykłady

• Maha + Ryszi = Mahariszi , np. w Ramana Mahariszi

[edytuj] język fiński

Fińskie sandhi jest nadzwyczaj częste, pojawiaj się między wieloma wyrazami i morfemami, zarówno w standardowym języku formalnym jak i w codziennym języku mówionym. Najczęściej nie jest zapisywane, występuje prawie wyłącznie w transkrypcji dialektów. Można wyróżnić dwa rodzaje sandhi: prostą asymilację z uwzględnieniem miejsca artykulacji (np. np - mp). Druga to geminacja spółgłoski inicjalnej na granicy morfemów.

Sahndi asymilacyjne

• n + k → ŋk, welaryzacja wywołana przez 'k', np. sen kanssa /seŋ kɑnssɑ/
• n + p → mp, labializacja wywołana przez 'p' np. menenpä /menempæ/