Skartabellat

Z Wikipedii

Skartabellat (scartabellat) - instytucja niepełnego szlachectwa. Jako niższa szlachta skartabellowie funkcjonują w Polsce średniowiecznej. Później część z nich uzyskuje paritas ze szlachtą właściwą, a część spada do warstwy sołtysiej. Ponownie skartabellat pojawił się w pacta conventa 1669 roku. Polegał on na tym, iż nowo nobilitowani nie mieli aż do trzeciego pokolenia prawa piastowania urzędów oraz sprawowania funkcji poselskich. Nazwa skartabellus (czyli szlachcic nowokreowany) pochodzi najprawdopodobniej z łacińskiego ex charta bellicus co oznaczało z prawa na szlachectwo sobie danego wojujący. Skartabellów dostarczało głównie mieszczaństwo a nazywano ich wówczas świerczałkami. W prawodawstwie polskim roku 1817 ostatecznie zostały zniesione wszelkie wzmianki i przepisy o skartabellach.

W języku niemieckim odpowiednikiem skartabella był Papieradel, jedna z nazw "szlachectwa z nadania", Briefadel. Szlachta z nadania posiadała pełne prawa dopiero od chwili immatrykulacji w danym landzie czy prowincji.

Zobacz też: Adopcja herbowa, Nobilitacja, Indygenat