Stary Bychów
Z Wikipedii
Stary Bychów (biał. Стары Быхаў) miasto - twierdza nad Dnieprem zbudowane w latach 1590 - 1619 przez hetmana Jana Karola Chodkiewicza. W owym czasie była to jedna z największych fortyfikacji na kresach. Później zamek należał do Jana Sapiehy (od 1621), który ufortyfikował szczególnie miasto.
Zamek cytadela znajdował się we wschodniej części fortyfikacji miejskich. W 1648 roku cały zespół obronny wytrzymał oblężenie Kozaków pod dowództwem F. Harkuszy.
Podczas kampanii letniej 1654 r. Stary Bychów znalazł się w pasie działań liczącego około 20000 żołnierzy korpusu kozackiego, dowodzonego przez pułkownika Iwana Zołotarenkę. Po zajęciu Nowego Bychowa, 8 września Kozacy rozpoczęli oblężenie Starego Bychowa, który miał stać się głównym ośrodkiem opanowanych przez nich obszarów.
Najwspanialszym dokonaniem załogi zamku była 11-miesięczna obrona twierdzy przed Kozakami atamana Zołotorenki w latach 1654-55, podczas której zginął 17 października 1655 r. sam Zołotorenko, zaś w nagrodę Jan Kazimierz aktem z dn. 31 maja 1655 r. uwolnił Bychów od podatków na dwadzieścia lat.
W 1655 roku Sejm wydał konstytucję "Securitas Bychowa", w której postanowiono wzmocnić załogę tego zamku, utrzymywanego przez podkanclerzego litewskiego Kazimierza Leona Sapiehę - 300 żołnierzami piechoty niemieckiej, opłacanymi z państwowego skarbu litewskiego.
Stary Bychow aż do grudnia 1659 r. pozostawał fortecą, stanowiąc jedyną enklawę władzy Rzeczypospolitej nad Dnieprem, a postawa jego załogi na dziesięciolecia stała się przykładem dla kolejnych pokoleń.
W 1659 roku, na skutek zdrady zamek opanowały wojska moskiewskie. Jednak już zimą 1660/61 twierdzę odzyskały wojska polskie pod wodzą Stefana Czarnieckiego. Podczas wojny północnej zamek będący w posiadaniu Kazimierza Jana Sapiehy, który był stronnikiem Stanisława Leszczyńskiego został zdobyty przez Krzysztofa Bończę Sienickiego. Później Sienicki przeszedł na stronę Karola XII i był oblegany w 1707 (1709?) skutecznie przez Rosjan.
Po tych wydarzeniach zamek przebudowano na barokowy pałac z wieżą zegarową.
Pierwotne założenie zostało zbudowane na planie prostokąta, z trzema skrzydłami zabudowanymi budynkami i z czwartym zamkniętym murem obronnym. W narożach założenia znajdowały się ośmioboczne, obronne baszty. Obecnie zamek jest w częściowej ruinie. W ocalałym budynku znajduje się muzeum.
W Bychowie znajduje się także obronna renesansowa synagoga z attyką z poł. XVII w.
