Substytucja (chemia)
Z Wikipedii
Substytucja – reakcja chemiczna polegająca na wymianie jednego lub kilku atomów w cząsteczce związku chemicznego.
Reakcje te można ogólnie podzielić na:
- reakcja wymiany pojedynczej AB + C → AC + B
- reakcja wymiany podwójnej AB + CD → AD + CB
Rodzaje substytucji w chemii organicznej w oparciu o ich mechanizmy reakcji dzieli się na:
- substytucja elektrofilowa – jednocząsteczkowa (SE1) i dwucząsteczkowa (SE2)
- substytucja nukleofilowa – jednocząsteczkowa (SN1) i dwucząsteczkowa (SN2)
- substytucja wolnorodnikowa (SR)
Schemat prostej reakcji substytucji
C2H6 + Cl2 → C2H5Cl + HCl
Przykłady reakcji wymiany w chemii nieorganicznej:
- tlenek wodoru + magnez → tlenek magnezu + wodór,
- siarczek żelaza + glin → siarczek glinu + Żelazo,
- sód + tlenek fosforu → tlenek sodu + fosfor,
- tlenek siarki + węgiel → dwutlenek węgla + siarka,
- siarczan (VI) magnezu + chlorek baru → chlorek magnezu + siarczan (VI) baru (sól jest ciałem stałym),
- siarczan (VI) miedzi + żelazo → siarczan (VI) żelaza (II) + miedź,
- chlorek glinu + cyna → reakcja nie zachodzi (cyna jest mniej aktywna od glinu)
Np. CuSO4 + Fe → FeSO4 + Cu
MgSO4 + BaCl2 → MgCl2 + BaSO4 (wytrąca się w postaci osadu)