Synagoga w Brzegu

Z Wikipedii


Synagoga w Brzegu

Data budowy	1799
Data zniszczenia	9 na 10 listopada 1938
Budulec	murowana
Obecnie	mieszkania
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Synagoga w Brzegu (niem. Synagoge in Brieg) — budynek dawnej synagogi znajdujący się w Brzegu, na rogu obecnych ulic 3 Maja i Długiej (przed ul. Jagiełły).

Synagoga została zbudowana w 1799 roku przez Żydów, którzy sprowadzili się do Brzegu w 1660 r. z Białej^[1]. Pierwszy rabin zatrudniony został przez gminę w 1816 roku^[2]. W 1899 roku przeprowadzono pierwszy generalny remont budynku, zaś drugi w 1937 roku. Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku hitlerowcy doszczętnie zdewastowali wnętrze synagogi oraz spalili publicznie zwoje Tory. W 1940 roku synagoga została przebudowana z przeznaczeniem na mieszkania.

Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta, w stylu klasycystycznym. Do dnia dzisiejszego zachowało się jedynie kilka zdobień elewacji północnej i wschodniej. Są to m.in. pilastry zwieńczone trójkątnym przyczółkiem znajdujące się na środku ściany północnej (ul. Długa). Obecne pierwotnie na ścianie wschodniej (ul. 3 Maja) między pilastrami podłużne i okrągłe okna są obecnie zamurowane, aczkolwiek można dostrzec ich zarys po wgłębieniach na tynku.

Wcześniej w Brzegu również istniała synagoga, jednak spłonęła w 1507 r.^[2]

[edytuj] Dawna brzeska synagoga na fotografii

Ściana wschodnia sprzed przebudowy z 1940 r.

Ściana wschodnia z pilastrami (stan obecny — 2007 r.)

Ściana północna z pilastrami i frontonem (2007)

Fronton ściany północnej (2007)

[edytuj] Bibliografia

Zdjęcie synagogi brzeskiej sprzed przebudowy (w 1940 r.) znajduje się na stronie 30. książki: Brzeg na starej fotografii, wydanej w 1983 r. przez Towarzystwo opieki nad zabytkami (tekst opracował Wiesław Skibiński, zdjęcia ze zbiorów Muzeum Piastów Śląskich zreprodukował Wiesław Kafel).