Synagoga w Józefowie
Z Wikipedii
| Synagoga w Józefowie | |
 |
|
| Data budowy | 1910 |
| Tradycja | ortodoksyjna |
| Budulec | murowana |
| Obecnie | opuszczona |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Synagoga w Józefowie – synagoga znajdująca się w Józefowie, przy ulicy Leśnej 19.
'Willa Jakubówka' została zbudowana około 1906 roku przez rodzinę bogatych warszawskich Żydów – Surę i Jakuba Jakubowiczów. Choć o autorze projektu budynku nie zachowały się żadne dokumenty, to na podstawie analizy porównawczej należy przypuszczać, że budynek został zaprojektowany przez znanego polskiego architekta Józefa Piusa-Dziekońskiego, autora między innymi takich warszawskich budynków jak kościół Najświętszego Zbawiciela przy placu o tej samej nazwie, kościół św. Floriana na Pradze czy cokół pomnika Adama Mickiewicza. Dom wybudowano z cegły pierwszej klasy wypalonej w Cegielni Małachowskiego w Pustelniku i była to w tym okresie jedyna murowana willa letniskowa w okolicy zdominowanej przez charakterystyczne dla linii otwockiej drewniane 'świdermajry'. Jej unikalność podkreślały bardzo bogate sztukaterie z motywami kwiatowymi, zarówno wewnątrz domu jaki i na jego ceglanych elewacjach oraz bardzo nietypowy układ architektoniczny budynku. Dach domu zdobiły tajemnicze pinakle oraz wielkie wazony z blachy cynkowej. W okresie międzywojennym willa była miejscem gdzie rodzina Jakubowiczów przyjeżdżała na charakterystyczne dla tego okresu "letniska". Jako najbardziej reprezentacyjny budynek w okolicy była też miejscem częstych spotkań Żydów odpoczywających w okolicznych pensjonatach, w związku z czym wielu polskich mieszkańców Józefowa uważało Jakubówkę za żydowski dom modlitwy. Opinii tej nie potwierdziła jednak przeprowadzona ekspertyza historyczna. Ciekawostką jest również fakt, że już we wczesnych latach 20., w willi, zgodnie z obowiązującym wtedy prawem, zarejestrowany był odbiornik radiowy. W czasie drugiej wojny światowej swoją siedzibę w willi miał lokalny oddział Gestapo, natomiast po zajęciu tego terenu przez Rosjan kwaterowali w niej czerwonoarmiści, dzięki czemu willa wojnę przetrwała w bardzo dobrym stanie. Po zakończeniu wojny nieruchomość odziedziczył wnuk państwa Jakubowiczów, Mieczysław Jakubowicz, który jako jedyny spadkobierca cały majątek podzielił i sprzedał. Niestety, we wczesnym okresie powojennym, pod nieobecność właścicieli, władze komunistyczne podzieliły dom na części i zakwaterowały w nim 8 rodzin. Brak gospodarza, niedbałość administracji domów komunalnych oraz samych lokatorów doprowadziły przez 60 lat do dewastacji willi i niekiedy wręcz do nieodwracalnych szkód. Przykładem może być zniszczenie, na szczęście nie wszystkich, oryginalnych otworów okiennych z profilowanej cegły i z bogatymi gipsowymi elementami dekoracyjnymi. W 1978 roku upadające drzewo uszkodziło północny narożnik budynku oraz część dachu. Dokonano wówczas jedynie prowizorycznej, doraźnej naprawy. Aż skóra cierpnie na myśl, że ten niezwykły, prawie stuletni budynek, został w 1996 r. przeznaczony do rozbiórki i tylko interwencja lokatorów u Mazowieckiego Konserwatora Zabytków, w wyniku której dom został wpisany do rejestru zabytków, uratowała go przed całkowitym zniszczeniem.
Obecnie dom jest własnością prywatną i przechodzi właśnie gruntowną rewaloryzację.
