Teoria deskrypcji

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Teoria deskrypcji jest m.in. pewną teorią parafrazowania zdań zawierających deskrypcje określone - czyli takie nazwy, które mogą stać w podmiocie i orzeczeniu zdanie o postaci „A jest B” oraz w intencji mówiącego mają odnosić się dokładnie do jednego przedmiotu). Np.

„Obecny król Francji” „Autor ‘Lalki’” „Najwyższy szczyt świata”

Metoda parafrazy przebiega następująco:

(i) Traktujemy wyrażenie deskryptywne jak predykat – np. „x jest autorem ‘Lalki’’ (ii) Rozpisujemy zdanie, w którym występuje deskrypcja na zdanie złożone z co najmniej dwóch zdań – (1) zdania stwierdzającego istnienie denotatu deskrypcji (Warunek Istnienia) oraz (2) zdania stwierdzającego jedyność tego denotatu (Warunek Jedyności). (Zob. też: kwantyfikator ogólny, kwantyfikator egzystencjalny). (iii) Dodajemy zdanie "wynikające" ze struktury analizowanego zdania języka naturlanego (zob. przykłady poniżej).

Przykład:

[Z1] "Obecny król Francji jest łysy"

(i) Predykaty: „x jest obecnym królem Francji” (x jest OKF), „x jest łysy” (to oczywiście nie jest wyrażenie deskryptywne). (ii) Warunki:

– Istnienia (Istnieje przynajmniej jeden król Francji):

(Ex) (x jest OKF)

– Jedyności (Istnieje co najwyżej jeden król Francji):

(x)(y) (x jest OKF & y jest OKF --> x=y)

(iii) Oraz dodatkowe zdanie wynikające z formy logicznej (1) – „Cokolwiek jest OKF, ma cechę bycia łysym”

– (x) (x jest OKF --> x jest łyse)

(iv) Zdanie [Z2] ma zatem następującą formę:

(x) (x jest OKF) & (Ex)(Ey)(x jest OKF & y jest OKF --> x=y) & (x)(x jest OKF --> x jest łyse)

Inny przykład:

[Z2] "Prus jest autorem ‘Lalki’"

(i) Predykaty: „x jest autorem ‘Lalki’” („x jest AL.”). (ii) Do tego imię własne: Prus (stała np. a) . (iii) Warunki:

– Istnienia (Istnieje przynajmniej jeden autor ‘Lalki’):

(Ex)(x jest AL)

– Jedyności (Istnieje co najwyżej jeden autor ‘Lalki’):

(x)(y) (x jest AL & y jest AL --> x=y)

(iv) Oraz dodatkowe zdanie wynikające z formy logicznej (3) – „Cokolwiek jest AL jest identyczne z Prusem”:

(x)(x jest AL --> x = a)

(v) Zdanie [Z2] ma formę koniunkcji tych trzech zdań.

Teoria deskrypcji została sformułowana w roku 1905 przez Bertranda Russella w artykule "On denoting" ("Denotowanie"). Służyła ona autorowi do ważnych celów filozoficznych. [CDN]