Torf

Z Wikipedii

Wydobycie i suszenie torfu

Torf (ang. peat, fran.: tourne, niem. Torf) – skała osadowa powstała w wyniku zachodzących w szczególnych warunkach przemian obumarłych szczątków roślinnych. Szczątki drzew, żyjących przed setkami i tysiącami lat, pochłonięte zostały przez bagna, tworząc powłokę, która pod naporem kolejnych warstw osadów stopniowo została sprasowana. Po usunięciu tlenu, powstał torf. W wyniku kolejnych procesów - ciśnienia nadległych warstw osadów oraz pozbycia się resztek tlenu, po upływie milionów lat, torf zamienia się w węgiel brunatny i następnie w węgiel kamienny.

Torf jest utworem będącym efektem niepełnego rozkładu szczątków roślinnych, zachodzącego w warunkach długotrwałego lub stałego zabagnienia wierzchniej warstwy gleby. Torf składa się z nierozłożonych szczątków roślin, oraz bezstrukturalnej (amorficznej) masy humusu. Torf jest w różnym stopniu nasycony substancjami mineralnymi. Najczęściej jest to piasek, czasami wytrącone związki żelaza, rzadko związkami fosforu.

Właściwości torfu uzależnione są od składu florystycznego zbiorowisk torfotwórczych (zobacz torfowisko) oraz stosunków wodnych i temperaturowych (klimatycznych). Obecność cząstek mineralne (np. piasek, wytrącone związki żelaza) wynika z osadzania się zawiesiny zawartej w przepływającej wodzie (sedymentacja), przemieszczania przez wiatr cząstek gleby lub jest efektem prac agrotechnicznych i melioracyjnych.

Torf znajduje zastosowanie w medycynie (kąpiele borowinowe, preparaty torfowe, np. S. Tołpy), w rolnictwie i ogrodnictwie (produkcja nawozów torfowych i ziemi ogrodniczej oraz produkcja doniczek). Służy również jako opał w postaci torfu opałowego lub półkoksu torfowego.

Definicja torfu z obowiązującej od 1986 polskiej normy (PN-85/G-02500): „Torf jest to utwór akumulacyjny pochodzenia organicznego, głównie roślinnego, powstały w wyniku procesu torfienia przebiegającego w określonych warunkach wodnych, powietrznych i mikrobiologicznych, składający się ze szczątków roślinnych w różnym stopniu zmumifikowanych oraz humusu torfowego.”

W gleboznawstwie określenie torfu jako skały macierzystej oparto głównie na zawartości części mineralnych, uwzględniając stosunki objętościowe a nie wagowe. Torf oraz gleby torfowe zalicza się do utworów i gleb organicznych jeżeli zawartość masy organicznej jest większa niż 20%

Torf powstaje w wyniku torfienia polegającego na gromadzeniu i humifikacji szczątków roślinnych w warunkach nadmiernego uwilgotnienia. W zależności od długotrwałości warunków beztlenowych mogą powstać utwory całkowicie zhumifikowane - muły, lub częściowo zhumifikowane - torfy.

Torf kwaśny ma odczyn 4-5,5 pH. Torfem odkwaszanym nazywa się potocznie czarnoziem z dodatkiem wapna bądź kredy.

Badaniem właściwości torfu zajmował się m.in. prof. Stanisław Tołpa.