Tornado
Z Wikipedii
Tornado jest gwałtownie wirującą kolumną powietrza, będąca jednocześnie w kontakcie z podstawą cumulonimbusa (rzadziej cumulusa) i powierzchnią ziemi. Tornada osiągają różne wielkości, jednak zwykle przyjmują postać widzialnego leja kondensacyjnego, węższym końcem dotykającego ziemi. Dolna część leja jest często otoczona chmurą odłamków i pyłu. Tornada zaobserwowano na każdym kontynencie oprócz Antarktydy, jednak najwięcej tornad rocznie notuje się w Stanach Zjednoczonych. Tornado powstaje, gdy masy powietrza łączą się w chmurach burzowych. Pierwszymi objawami tornada są kłębiaste chmury (cumulonimbus) (czasem cumulus). Następnie pojawiają się pioruny, deszcz, grad, a na końcu na ziemię schodzi lej tornada.
[edytuj] Siła tornada
Do określania siły tornada (na podstawie zniszczeń jakie powoduje, a nie jego fizycznych właściwości) służy skala Fujity posługująca się symbolami od F0 do F6.
- F0 - wiatr o prędkości poniżej 115 km/h
- F1 - wiatr o prędkości od 115 do 180 km/h (może zniszczyć drewniane budynki gospodarcze i elementy dachów, przewracać lekkie pojazdy o dużej powierzchni, np. przyczepy campingowe, naczepy, spychać jadące samochody)
- F2 - wiatr o prędkości od 181 do 250 km/h (może zrywać dachy, wykolejać pociągi)
- F3 - wiatr o prędkości od 251 do 330 km/h (może wyrywać drzewa i kompletnie niszczyć nawet duże budynki)
- F4 - wiatr o prędkości od 331 do 415 km/h (może porywać duże i ciężkie pojazdy)
- F5 - wiatr o prędkości od 416 do 510 km/h (może unosić bardzo ciężkie obiekty i przenosić je nawet o kilkaset metrów, zrównuje z ziemią wszystko co napotka na swej drodze)
- F6 - wiatr o prędkości powyżej 510 km/h (w większości skal kategoria ta jest pomijana - mało prawdopodobny wiatr)
[edytuj] Ciekawostki
- 3 i 4 kwietnia 1974 roku 148 tornad nawiedziło 13 stanów amerykańskich,
- Najszybsza zanotowana prędkość wiatru tornada wynosi 511,7 km/h
- Największe notowane tornado przeszło 18 marca 1925 roku krótko po południu nad trzema stanami Missouri, Illinois i Indiana w USA. Miało ono siłę F5 czyli największą z możliwych i zabiło 695 osób a 2027 zraniło.
- Największe (obiętościowo) notowane tornado, o sile 4F i średnicy 4km zostało zanotowane 22 maja 2004 w Hallam w stanie Pensylwania, w hrabstwie York.
- za pierwszego "łowcę tornad" uznaje się Rogera Jensona
- mimo, że najwięcej tornad rocznie notuje się w Stanach Zjednoczonych, krajem o największej liczbie tornad na km² jest Wielka Brytania
- najwięcej tornad na raz (71) powstało z ogromnej burzy szalejącej nad stanami Oklahoma i Kansas w maju 1999 r
- podczas modyfikowania skali Fujity w 2007r. uznano, że jedynym tornadem F6 mogło być to z 18 marca 1925 r
- naukowcom udało się wywoływać i osłabiać tornada i huragany za pomocą niektórych substancji chemicznych np. sadzy.
[edytuj] Zobacz też
