Tworzywa sztuczne
Z Wikipedii
Tworzywa sztuczne – materiały oparte na polimerach syntetycznych lub zmodyfikowanych naturalnych, zastępujące tradycyjne tworzywa takie jak drewno, ceramika, metal, kauczuk naturalny, gutaperka i inne. Ponadto, wiele tworzyw sztucznych posiada własności niemożliwe do uzyskania z zastosowaniem surowców naturalnych.
W skład tworzyw sztucznych oprócz polimerów wchodzą różnego rodzaju dodatki nadające im określone właściwości fizyczne. Mogą to być:
- napełniacze,
- plastyfikatory,
- stabilizatory,
- antyozonanty,
- dodatki zmniejszające palność,
- antystatyki,
- barwniki.
- dodatki przeciwścierne,
Spis treści |
[edytuj] Tworzywa sztuczne a naturalne
Współcześnie paleta dostępnych tworzyw sztucznych umożliwia w praktyce zastąpienie nimi niemal każde tworzywo naturalne. Tworzywa sztuczne nie mają jednak zwykle własności identycznych z tworzywami naturalnymi. Zwykle tworzywa sztuczne mają takie same a nawet lepsze te własności, które są najbardziej istotne dla danego zastosowania, może mieć jednak gorsze mniej istotne własności.
Np: zastosowanie tworzywa PET zamiast szkła do produkcji butelek ma następujące zalety:
- PET się nie tłucze
- butelki z PET są lżejsze
- łatwiej jest uformować je w niemal dowolny kształt,
ale ma też wady:
- PET w temperaturze pow 70°C traci swoje własności mechaniczne
- butelek PET nie można poddawać sterylizacji w wysokiej temperaturze - w związku z czym recykling butelek PET wymaga ich przetapiania
- PET nie jest biodegradowalny co powoduje, że jest szkodliwy dla środowiska naturalnego.
Podobne wady i zalety posiada wiele innych tworzyw sztucznych
[edytuj] Podział tworzyw sztucznych
Tworzywa sztuczne mogą być klasyfikowane na wiele sposobów.
[edytuj] Ze względu na zastosowanie
- konstrukcyjne,
- powłokowe,
- adhezyjne,
- włóknotwórcze,
- specjalne (wymieniacze jonowe, polimery biomedyczne itp).
[edytuj] Ze względu na właściwości fizykochemiczne
- Duromery – twarde, trudnotopliwe o wysokiej odporności mechanicznej służące jako materiały konstrukcyjne – inaczej nazywane sztucznymi metalami. Niektóre duromery zastępują też materiały ceramiczne.
- Plastomery – popularnie zwane termoplastami mniej sztywne od duromerów ale łatwotopliwe i zwykle rozpuszczalne – dzięki ich topliwości można je przetwarzać poprzez topienie i wtryskiwanie do form lub wytłaczanie, dzięki czemu można z nich uzyskać bardzo skomplikowane kształty. Stosowane są zamiast drewna i niekiedy zamiast metalu, np. jako obudowy do maszyn i urządzeń, elementy wyposażenia domowego.
- Elastomery – tworzywa, które można rozciągać i ściskać; w wyniku rozciągania lub ściskania elastomery zmieniają znacznie swój kształt ale po odjęciu siły wracają do poprzednich wymiarów. Elastomery zastąpiły prawie całkowicie kauczuk naturalny, ale znalazły też szereg nowych zastosowań niedostępnych dla zwykłego kauczuku.
Ze względów ekologicznych trwają prace nad biologicznie rozkładającymi się tworzywami sztucznymi, produkowanymi na bazie roślinnej czy zwierzęcej.
[edytuj] Przetwórstwo i obróbka
Przetwórstwem tworzyw sztucznych nazywa się proces formowania z nich końcowych wyrobów.
Do podstawowych technik stosowanych w przetwórstwie zalicza się:
- wytłaczanie
- wtrysk
- prasowanie
- tłoczenie
- przetłaczanie
- formowanie płyt
- walcowanie i kalandrowanie
- odlewanie
[edytuj] Kody recyklingu tworzyw sztucznych
W celu uproszczenia recyklingu tworzyw sztucznych został wprowadzony przez Society of the Plastics Industry Inc (USA)' w 1988 specjalny kod oznaczania tych tworzyw. Pierwotnie został on zaprojektowany dla tworzyw stosowanych w naczyniach i opakowaniach stosowanych w gospodarstwach domowych. Później jednak został rozszerzony na inne tworzywa, a także na metale. Symbole te ułatwiają ich sortowanie w sortowniach odpadków. Dodatkowo informują też konsumentów z jakim tworzywem mają do czynienia. [1]
Kody zawierają trzy strzałki, tworzące trójkąt, z grotami skierowanymi zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Wewnątrz trójkąta znajduje się liczba oznaczająca kod tworzywa, a pod trójkątem umieszczany jest skrót literowy, pochodzący z angielskiej nazwy głównego polimeru wchodzącego w skład oznakowanego tworzywa. Kod ten bywa też stosowany do metali kolorowych i aluminium.
- Przykładowe symbole
- (na podstawie [2])
 Polietylen (wysokiej gęstości) |
 Polietylen (niskiej gęstości) |
||
Przypisy
