Wojna włosko-turecka

Z Wikipedii

Wojna Włosko-Turecka 1911-12
Data	29 września 1911-18 października 1912
Miejsce	Libia
Wynik	wygrana Włochów, utrata Libii przez Turcję
Przyczyna	aspiracje kolonialne Włoch
Strony konfliktu Włochy Imperium osmańskie Dowódcy Luigi Caneva Mustafa Kemal Enver Paşa Siły 100000 30000 Straty 3400 zabitych 4200 rannych 14000 zabitych 5400 rannych

Wojna Włosko-Turecka - konflikt zbrojny pomiędzy Włochami a Imperium Osmańskim w toczący się w latach 1911-1912.

[edytuj] Geneza konfliktu

Aspiracje kolonialne Włoch ujawniły się tuż po zjednoczeniu kraju, kiedy to kraj ten przejął kilka wysepek na Morzu Śródziemnym. Następnie Włosi skolonizowali Erytreę oraz część Somalii. Znaczna liczba Włochów osiedlała się na terenach Trypolitanii oraz Cyrenajki. Dyskryminacja ludności pochodzenia włoskiego przez Turków wzbudzała w nacjonalistycznym włoskim rządzie oburzenie. Tajny pakt jaki Włochy zawarły z Francją dawał im prawo do wysuwania żądań w stosunku do tureckiej Libii. W zamian Francuzi otrzymali gwarancję, że Włochy nie zaatakują Francji w razie wybuchu wojny z Niemcami. Strona Włoska wystawiła Turkom ostateczne ultimatum 27 września. Po zignorowaniu go, Włosi wypowiedzieli Imperium Osmańskiemu wojnę.

[edytuj] Działania zbrojne

Pomimo niedostatecznego przygotowania do walki, flota włoska wyruszyła we wrześniu 1911, kierując się w stronę Trypolisu. 3 października rozpoczęto ostrzał miasta od strony morza. Włosi dość łatwo poradzili sobie z desantem, a opór był minimalny. Miasto zdobyto ostatecznie pod koniec października. Wkroczenie wojsk do Trypolisu spotkało się z entuzjastycznym przyjęciem ze strony mniejszości włoskiej zamieszkującej miasto.

Włosi rozpoczęli planować podbój reszty Libii. Wyruszyli w celu zdobycia Benghazi, Derny i Tobruku. Desanty w większości się powiodły, większy opór pojawił się tylko pod Benghazi.

Sytuacja zmieniła się na korzyść strony tureckiej, gdy do walki włączyły się odziały ochotnicze dowodzone przez Mustafę Kemala. Włosi przegrali bitwę pod Tobrukiem (22 grudnia 1911). Znaczne siły włoskie zostały otoczone przez przeważające siły tureckie i arabskie. Sytuacji nie zmieniło znacząco nowatorskie użycie lotnictwa (do celów bombowych i rozpoznania).

Dopiero wybuch I wojny bałkańskiej zmienił patową sytuację na froncie. Strona turecka zmuszona była do wysłania znaczących sił do Europy. Ponadto przeciwnik zdobył przygniatającą przewagę na morzu. Ofensywa włoska doprowadziła do zdobycia prawie całej Libii (bez Tobruku). Oprócz tego 5 włoskich kutrów torpedowych zajęło archipelag Dodekanez.

Widząc, że przez wyczerpującą wojnę z krajami bałkańskimi sytuacja turecka staje się tragiczna, Włochy zaproponowały pokój.

[edytuj] Pokój

Dnia 18 października podpisano zawieszenie broni. Turcy na mocy traktatu pokojowego oddali Włochom Cyrenajkę oraz Trypolitanię, z których uformowano włoską kolonię Libię. Natomiast Włosi mieli się wycofać z archipelagu Dodekanez - którego to warunku jednak nie dotrzymano. Wojna ukazała rozmiar aspiracji kolonialnych Włoch, które zaistniały jako imperium kolonialnego.

Wojna miała negatywny wpływ na oba walczące państwa. Jej koszty obciążyły znacząco gospodarkę Włoch, co negatywnie odbiło się na przygotowaniu kraju do Wojny Światowej. Do kolejnego konfliktu kraj przystąpił borykając się z problemami gospodarczymi.

Konsekwencje dla strony tureckiej były poważniejsze: oprócz wygranej bitwy pod Tobrukiem, Turcy przegrali większość starć. Siły zbrojne Imperium Osmańskiego okazały się być armią słabą i przestarzałą. Zarówno wojna z Włochami jak wojna na Bałkanach potwierdziły opinię o Turcji jako "chorym człowieku Europy".

Obie wojny, w Libii i na Bałkanach, znacząco obniżyły gotowość Turcji do następnego konfliktu. Również morale wojska uległo obniżeniu, co doprowadziło do klęsk podczas Wojny Światowej.