Współczynnik odpadnięcia
Z Wikipedii
Współczynnik odpadnięcia - współczynnik używany do określenia obciążeń przenoszonych na układ asekuracyjny podczas odpadnięcia we wspinaczce.
Współczynnik odpadnięcia jest określony wzorem:
gdzie:
Im mniejsza wartość WO, tym lot jest bezpieczniejszy z punktu widzenia obciążenia układu asekuracyjnego, a w szczególności liny i obciążeń na przeloty. Skrajny przypadek, w którym WO = 2 odpowiada swobodnemu lotowi, w którym wspinacz wspiął się na np. 10 m bez zakładania przelotów i odpadł spadając 20m = 10+10 m, czyli 10 metrów poniżej miejsca zamocowania liny. W sytuacji takiej na wspinacza działa siła maksymalna związana z konstrukcyjnymi własnościami liny. Producenci gwarantują zwykle, że lina wytrzyma pewną liczbę takich odpadnięć, zaś siła działająca na wspinacza nie przekroczy pewnej wartości zwanej siłą maksymalną liny (bardziej poprawnie siłą graniczną). Za dopuszczalną, normy uznają wartość do 1200 kG.
Aby zapewnić określoną siłę maksymalną, konieczna jest elastyczność liny. Rozciąga się ona i hamowanie lotu odbywa się w rzeczywistości nie natychmiastowo, lecz na odcinku drogi, którego wielkość wynika z kolejnej własności liny: rozciągliwości. Zwykle wynosi ona do 10% długości liny. Wynika z tego między innymi, że w opisanej modelowej sytuacji w rzeczywistości lot wspinacza będzie dłuższy od 10m + 10m i może wynieść nawet 21 metrów, własność ta jest nazywana też wydłużeniem liny.
Konstrukcja układów asekuracyjnych powinna być taka, aby minimalizować WO oraz chronić stanowisko asekuracyjne, co zwykle zapewnia się przez zakładanie dodatkowego przelotu (tzw. pierwszy przelot asekuracyjny) zaraz po wyjściu ze stanowiska, najdalej po ok 2-4 metrach, niezależnie od trudności wspinaczki. Celem tego przelotu jest nie tyle zabezpieczenie odpadnięcia, ile zapewnienie właściwej ochrony stanowiska asekuracyjnego, zmiana kierunku działania siły, co umożliwia właściwą pracę niektórych przyrządów asekuracyjnych oraz chroni asekuracyjnego przed przyjęciem całego udaru bezpośrednio na ciało w kierunku najmocniej obciążającym kręgosłup, czyli w dół.
Gdy wspinacz wejdzie na wysokość 10 m, zakładając ostatni przelot 2 metry poniżej miejsca odpadnięcia , spadnie on 4 metry da to następujący współczynnik odpadnięcia:
Proces rozciągania pochłania znaczną część energii kinetycznej spadającego, dzięki czemu działa na niego znacznie mniejsza siła w momencie wyhamowania. Długość lotu jest dodatkowo wydłużana przez przyrządy asekuracyjne, które są tak skonstruowane aby stopniowo blokować linę i wytracać część energii w czasie procesu hamowania. Fakt rozciągliwości liny i sposobu działania przyrządu asekuracyjnego należy brać uwagę przy podejmowaniu decyzji o częstotliwości tworzenia punktów asekuracyjnych.
