Zator (medycyna)

Z Wikipedii

Zator (łac. Embolia) – nagłe zamknięcie światła naczynia tętniczego przez czop zatorowy (łac. embolus) będący skrzepliną, urwaną blaszką miażdżycową, cząsteczkami tłuszczu (np. po złamaniach kości), fragmentami tkanki nowotworowej, wodami płodowymi, bakteriami, pasożytami lub banieczkami gazu (zwykle azotu w przebiegu choroby kesonowej). Zator tętnicy końcowej czynnościowo powoduje zawał.

Spis treści

1 Typy zatorów
2 Rodzaje czopów zatorowych
- 2.1 Ustrojowe
- 2.2 Pozaustrojowe
3 Leczenie

[edytuj] Typy zatorów

zator prosty (łac. embolia simplex)
- zator jeździec (łac.embolia recurvata)
zator nietypowy (łac.embolia atypica)
- zator skrzyżowany inaczej paradoksalny (łac. embolia cruciata, embolia paradoxa)
- zator wsteczny (łac. embolia retrograda)

[edytuj] Rodzaje czopów zatorowych

[edytuj] Ustrojowe

zator skrzepliną – W krążeniu dużym najczęstszą przyczyną są oderwane skrzepliny z lewego serca. Najczęstszą przyczyną powstawania zatorów w tętnicach są:
- - migotanie przedsionków
  - wada mitralna serca
  - zawał mięśnia sercowego
  - bakteryjne zapalenie wsierdzia
  - tętniaki serca
- zator tętnicy obwodowej – w wyniku zaczopowania tętnicy dochodzi do niedokrwienia zaopatrywanego przez nią obszaru. Chory będzie się uskarżał na wystąpienie w kończynie silnego, nagłego bólu. Skóra kończyny będzie zimna i blada. Po pewnym czasie występują zaburzenia czucia. Wystąpi brak tętna na bardziej obwodowo położonych tętnicach. Czasem można zaobserwować zapadnięcie żył powierzchownych. Najczęściej wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej i wykonania embolektomii. Patrz: chirurgia naczyniowa. Czasem istnieją wskazania do leczenia farmakologicznego, stosuje się heparynę lub środki trombolityczne, ewentualnie długotrwałe leczenie doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi.
- zator płuc
zator oderwaną blaszką miażdżycową – Bardzo częsty w przebiegu miażdżycy, jedna z najczęstszych bezpośrednich przyczyn zawałów serca, bardzo groźny również w przypadku oderwania blaszki miażdżycowej w naczyniach mógowych (skutkuje udarem niedokrwiennym mózgu).
zator tłuszczowy (łac. embolia adiposa) – Może powstawać po złamaniach kości, gdy fragmenty oderwanej z ich wnętrza tkanki tłuszczowej dostaną się do krwiobiegu.
zator komórkowy – np. z komórek wątrobowych w przypadku gwałtownej martwicy wątroby, z komórek łożyska; z komórek nowotworowych może doprowadzić do powstania przerzutu, aczkolwiek mechanizm ten jest znacznie bardziej skomplikowany
zator wodami płodowymi – może powstawać jako powikłanie cieżkiego porodu, dochodzi do niego ponieważ wody płodowe zawierają tromboplastynę tkankową i gdy dostanie się ona wraz z wodami płodowymi do krwiobiegu matki może uruchomić proces wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, co w efekcie spowoduje powstanie groźnej dla życia skrzepliny.

[edytuj] Pozaustrojowe

zator powietrzny (łac. aëroembolia) – powstający przy uszkodzeniu żył szyjnych, po zabiegach na miednicy w pozycji Trendelenburga, po iniekcji dużej ilości powietrza do światła naczynia krwionośnego.
zator azotowy – w chorobie kesonowej.
zator bakteryjny inaczej infekcyjny (łac. embolus infectiosus) – powstały z obumarłych fragmentów tkanek, bakterii oraz wykrzepionej krwi, stanowi ognisko ropni przerzutowych.