Zdanie podrzędnie złożone

Z Wikipedii

W zdaniu podrzędnie złożonym jedno ze zdań składowych (podrzędne) wynika z drugiego (nadrzędnego) i nie może bez niego zaistnieć. (Np: Okazało się, że pisały o tym wszystkie gazety.)

Rodzaje zdań podrzędnie złożonych:

• Przydawkowe (jaki? jaka ? jakie ? czyj? czyja? czyje? który? która? które ? ile ? czego ? z czego?) np. Usta, które kłamią, zabijają duszę. (Usta, jakie? które kłamią)
• Dopełnieniowe (kogo? czego? komu? czemu? kogo? co? kim? czym? o kim? o czym?) np. Wiem, że nic nie wiem. (wiem, o czym? że nic nie wiem) (odpowiadają na pytania przypadków zależnych oprócz mianownika i wołacza)
• Okolicznikowe, w tym:
  • Okolicznikowe miejsca (gdzie? skąd? dokąd? którędy?) np. Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga. (sięgaj, gdzie? gdzie wzrok nie sięga)
  • Okolicznikowe czasu (kiedy? jak długo? w jakim czasie? dopóki? odkąd?) np. Nie mów, kiedy cię nie poproszą. (nie mów, kiedy? kiedy cię nie poproszą)
  • Okolicznikowe sposobu (jak? w jaki sposób?) np. Wykonał zadanie, stosując najprostszą metodę. (wykonał, jak? stosując najprostszą metodę)
  • Okolicznikowe przyczyny (dlaczego? z jakiej przyczyny? z jakiego powodu?) np. Młodzież została zdemoralizowana, ponieważ wpłynęła na nią pop-kultura. (została zdemoralizowana, dlaczego? ponieważ wpłynęła na nią pop-kultura)
  • Okolicznikowe celu (po co? w jakim celu?) np. Żołnierze wyruszyli, by bić się na wojnie. (wyruszyli, w jakim celu? by bić się na wojnie)
  • Okolicznikowe przyzwolenia (mimo co? mimo czego?) np. Dostał piątkę, mimo że popełnił błędy. (dostał, mimo czego? mimo że popełnił błędy)
  • Okolicznikowe stopnia i miary (ile? jak bardzo?) np. Praca w nadgodzinach opłaciła się tak bardzo, że zarobiłem więcej. (opłaciła się, jak bardzo? że zarobiłem więcej)
  • Okolicznikowe warunku (pod jakim warunkiem?) Wstęp dozwolony pod warunkiem, że kieszenie zostaną opróżnione. (dozwolony, pod jakim warunkiem? że kieszenie zostaną opróżnione)
• Orzecznikowe (kim jest? czym jest? jaki jest?) np. Nie byłem zawsze taki, jaki jestem. (nie byłem, jaki? taki...)
• Podmiotowe (kto? co?) np. Kto się uczy, ten zda egzamin. (zda egzamin, kto? kto się uczy)

[edytuj] Wykres zdania podrzędnie złożonego

    __1__                        __2__               __1a__    __1b__
         .                                    .                                     
   (pyt.).                             (pyt.) .         (pyt.)            
         .                                    .                                     
         .__2__    LUB    __1__ .            LUB          __2__

   __2__
      (pyt.)
         .
         .
  __1__