Zielona chemia
Z Wikipedii
Zielona chemia (wolne tłumaczenie z ang. green chemistry) to dział chemii środowiska zajmujący się optymalizacją procesów technologii chemicznej w celu zmniejszenia ryzyka związanego z zanieczyszczeniem (zmianą stanu) środowiska.
Dwanaście zasad, które są przewodnikiem „zielonej chemii”:
- Zapobieganie – lepiej jest zapobiegać wytwarzaniu odpadów niż prowadzić utylizację po ich wytworzeniu.
- Oszczędność – należy dążyć do zwiększenia wydajności procesu przy jak najmniejszym zużyciu substratów.
- Ograniczenie użycia substancji niebezpiecznych – w projektowaniu produktu oraz procesu jego wytwarzania należy dążyć do wyeliminowania związków toksycznych czy szkodliwie oddziałujących na otoczenie.
- Projektowanie produktów – istotne jest uwzględnienie wszelkiego niekorzystnego wpływu produktu na środowisko.
- Używanie bezpiecznych reagentów – eliminowanie rozpuszczalników i odczynników mogących stanowić źródło zagrożenia.
- Efektywne wykorzystanie energii – szukanie łagodniejszych warunków prowadzenia reakcji (niższa temperatura, ciśnienie).
- Wykorzystanie surowców pochodzących ze źródeł odnawialnych.
- Ograniczenie procesów derywatyzacji – stosowanie grup blokujących, ochronnych może stanowić źródło dodatkowych odpadów.
- Wykorzystanie katalizatorów – użycie katalizatorów zwiększa wydajność reakcji, pozwala prowadzić proces w łagodniejszych warunkach.
- Możliwość degradacji – produkty chemiczne po okresie ich używania nie powinny stanowić zagrożeń dla środowiska.
- Kontrola procesu w czasie rzeczywistym – umożliwia na bieżąco analizę przebiegu reakcji co pozwala zapobiegać awariom wskutek nieprawidłowego kierunku procesu.
- Właściwy poziom bezpieczeństwa – projektując proces należy dążyć do zminimalizowania niebezpieczeństwa wypadków.
Główne priorytety „zielonej chemii”:
- Eliminacja lub znaczne zmniejszenie ilości zużywanych odczynników, w szczególności rozpuszczalników organicznych.
- Redukcja emisji oparów i gazów, wytwarzanie ciekłych i stałych odpadów w laboratoriach analitycznych.
- Eliminacja z procedur analitycznych odczynników o wysokiej toksyczności lub ekotoksyczne (np. zastępowanie benzenu przez inne rozpuszczalniki).
- Redukcja zużycia pary i energii w procedurach analitycznych.
Zasady „zielonej chemii” dla laboratoriów chemicznych:
- Eliminacja (lub ograniczenie zużycia) odczynników chemicznych, a w szczególności rozpuszczalników organicznych .
- Zmniejszenie emisji par i gazów oraz ilości ścieków i odpadów stałych.
- Eliminacja odczynników o dużej toksyczności.
- Wprowadzanie instrumentalnych metod analizy (metody spektrofotochemiczne, elektrochemiczne, itp.).
- Zmniejszenie pracochłonności i energochłonności danego procesu.
