Świątynia grecka
Z Wikipedii
 |
|
Świątynia grecka
Pierwsze obrzędy religijne ludów greckich odbywały się pod gołym niebem, na symbolicznie wydzielonej przestrzeni nazywanej temenos. Stawiano tam ołtarz, kopiec lub kapliczkę. Przykładem takiego obszaru są Delfy. Najstarszą znaną świątynią grecką odkryto na wyspie Keos. Pochodzi ona z XVIII-XVII w. p.n.e. Jednak okres rozwoju świątyń, na podstawie zachowanych obiektów, ich ruin i wykopalisk, datuje się dopiero na czasy od VIII-VII w. p.n.e.
Kaplice pochodzące z VIII w. p.n.e. mają kształt megaronu. Wzorowane są na ówczesnych domach mieszkalnych, bowiem budowano dom bóstwa. Pomieszczenie, w którym stał posąg, przekryte było dwuspadowym dachem. Przed wejściem stały dwie kolumny. Za nimi znajdował się mały taras – pronaos – umieszczony pomiędzy dwoma wysuniętymi ścianami zakończonymi antami (templum in antis). Ten typ świątyni nazywa się distylos in antis. Przykładem takiej świątyni jest dorycka świątynia Temidy w Rammos z około roku 500 p.n.e. Częściej korzystano z takiego rozwiązania przy budowie skarbców świątynnych. Po dodaniu dwóch kolumn z tyłu takiej świątyni otrzymano typ świątyni zwany amfidistylos in antis.
Dalszy rozwój świątyń to wysunięcie kolumn przed front świątyni, przy jednoczesnym skróceniu ścian bocznych. W ten sposób powstał prostylos oraz amfiprostylos – po dodaniu szeregu kolumn za świątynią (np. świątynia Nike Bezskrzydłej – Apteros w Atenach).
Kolejny etapy rozwoju świątyń greckich to otoczenie kolumnadą (najczęściej w jednym lud dwóch rzędach: peripteros (dorycka świątynia Zeusa w Olimpii), pseudoperipteros, dipteros (jońska świątynia Artemidy w Efezie) oraz pseudodipteros.
[edytuj] Zobacz też:
artemizjon, asklepiejon, herajon, monopteros, olimpiejon, przegląd zagadnień z zakresu architektury
