Żydowska Organizacja Bojowa

Z Wikipedii

Żydowska Organizacja Bojowa (ŻOB Jidysz: ייִדישע קאַמף אָרגאַניזאַציע) - konspiracyjna organizacja zbrojnego oporu Żydów uwięzionych w getcie warszawskim.

Oddziały bojowe ŻOB powstały 28 lipca 1942 w resztkach getta warszawskiego.Organizacji Bojowej Bloku Antyfaszystowskiego kierowanej przez komunistów, organizacji młodzieżowej partii Bund oraz organizacji syjonistycznych Haszomer Hacair, Dror, organizacji Cukunft i grup Akiba. Dowódcą był Mordechaj Anielewicz (Malachi) z Haszomer Hacair. Zastępcą dowódcy był Icchak Cukierman z Cukunftu. W skład ŻOB nie weszli członkowie prawicowej organizacji Betar, którzy przyłączyli się do Żydowskiego Związku Wojskowego, utworzonego przez oficerów Wojska Polskiego żydowskiego pochodzenia.

ŻOB powstała także w Krakowie, Częstochowie, Będzinie, założona przez wysłanników warszawskiej ŻOB. ŻOB był uzbrajany przez AK i GL a politycznie uznawała go za bojową organizację Żydów w getcie zarówno Delegatura Rządu jak i PPR.Politycznie podlegała Żydowskiemu Komitetowi Narodowemu a pośrednio Delegaturze Rządu. ŻOB budowała bunkry w getcie, likwidowała konfidentów i kolaborantów - np zastępcę komendanta policji żydowskiej Lejkina, przeprowadzała ekspropriacje w celu zdobycia środków na broń, sprowadzała i gromadziła broń, prowadziła propagandę oporu.

ŻOB po wybuchu powstania w getcie warszawskim, stawił opór hitlerowcom wspólnie z ŻZW. Składał się prawdopodobnie z 22 grup bojowych podległych 3-5 dowództwom dzielnicowym. 5 grup wywodziło się z organizacji Dror, 4 z Haszomer Hacair, 4 z GL-PPR, 4 z Bundu, 1 z Poalej Syjon lewica, 1 Poalej Syjon prawica, 1 z Akiba, 1 Gordonia i 1 Hangar Hacyjoni.Liczebność to według różnych danych od 220 do 600 bojowców. W powstaniu zginęła większość z bojowników ŻOB. Słabo wyszkoleni i uzbrojeni bojownicy (posiadali 1 km, 1 pm, 10-15 karabinów, 70-200 pistoletów i rewolwerów przekazanych przez AK i GL lub zakupionych) tej organizacji stawiali opór w pojedynczych bunkrach przez prawie miesiąc. Bojownicy ŻOB podczas powstania występowali pod biało-czerwonym sztandarem.

Podczas powstania w getcie kwaterą dowództwa ŻOBu była kamienica przy ul. Miłej 18.

Część ŻOB, której udało się wydostać z getta, utworzyła oddziały partyzanckie w lasach wyszkowskich, walczące w składzie GL. Pluton ŻOB brał udział w walkach na Starym Mieście podczas powstania warszawskiego w 1944 roku i walczyli w polskich oddziałach partyzanckich pod dowództwem Icchaka Cukiermana - Antka. Zwalczała członków żydowskich kolaboracyjnych formacji: policji żydowskiej, grupy Grupy 13 i organizacji "Żagiew".