Kolaboracja
Z Wikipedii
Kolaboracja (łac. ko - przedrostek oznaczający "razem, wspólnie" + łac. laborare - "pracować") - współpraca z nieprzyjacielem, okupantem; kolaborant, kolaboracjonista ten, kto współpracuje z wrogiem, zaborcą.
Pierwotnie "kolaboracja" oznaczała każdą współpracę. Obecne znaczenie tego terminu pojawiło się w okresie II wojny światowej. Określano nim wówczas konkretne działania jednostek, które czerpały korzyści z nowej sytuacji, jaką stwarzały zwycięstwa militarne III Rzeszy. Zabarwienie emocjonalne tego terminu było zdecydowanie negatywne i praktycznie stawiano znak równości między kolaboracją i zdradą narodową. Synonimem takiej postawy podczas wojny stał się Vidkun Quisling, przywódca norweskiej partii Nasjonal Samling (Zjednoczenie Narodowe). Stopniowo historycy zaczęli jednak dążyć do pozbawienia terminu "kolaboracja" odniesień ideologicznych i związanych z II wojną światową. Kolaboracją zaczęto nazywać zbiór zachowań społecznych, pokazujących zbiorową uległość podbitego społeczeństwa wobec niemal każdego rodzaju represji.
Pojęcie to jest używane zwłaszcza w odniesieniu do współpracy z hitlerowcami w czasie II wojny światowej, choć przez niektóre środowiska polityczne bywa ono rozszerzane także na inne okresy historyczne (np. współpraca z NKWD, zaborcami w XIX w., itp.). Ocena kolaboracji budzi z reguły duże dyskusje oraz kontrowersje i często bywa narzędziem gry politycznej, nie zawsze opartej na źródłowych badaniach historycznych, z uwzględnieniem obiektywnych okoliczności i całokształtu zdarzeń.
[edytuj] Przykłady kolaboracji w środowiskach polskich w czasie II wojny światowej
- goralenvolk
- kaschobenvolk
- gadzinówka (inaczej szmatławiec)
- Narodowa Organizacja Radykalna
- Miecz i Pług
- konfident, szmalcownik
- Batalion Policyjny nr 202
- Batalion Policyjny nr 107
- Organizacja Toma
- Nadwywiad
- Granatowa policja
- Polskie Siły Zbrojne
- Narodowe Komitety Współpracy Antyżydowskiej-Polska Liga Antybolszewicka
[edytuj] Przykłady kolaboracji w środowiskach żydowskich
[edytuj] Formacje kolaboranckie mniejszości narodowych w dawnej II RP
- Sauguma - litewska tajna policja polityczna
- Szaulisi - policja litewska
- Lietuvos Vietine Rinktine - korpus litewski
- Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów
- Związek Młodzieży Białoruskiej
- Białoruska Obrona Krajowa
- Schutzmannschafts Brigade Siegling - formacja białoruska
- Hetmańcy - monarchiści ukraińscy
- Ukraińska Policja Pomocnicza
- Selbstschutz - formacja niemiecka tzw. V kolumna
- Freikorps Ebbinghaus - formacja niemiecka
- Sonderdienst - formacja niemiecka
[edytuj] Europejscy politycy-kolaboranci w czasie II wojny światowej
- Vidkun Quisling - norweski polityk współpracujący z hitlerowcami
- Pierre Laval, Philippe Pétain i inni politycy francuscy, tworzący rząd Vichy
- Anton Mussert - holenderski przywódca faszystowski, lider narodowosocjalistycznej partii NSB, współtwórca holenderskich oddziałów SS
- Emil Hácha - prezydent Protektoratu Czech i Moraw
- płk Emanuel Moravec - minister szkolnictwa czeskiego
- Adolf Hrubý, Josef Nebeský - przywódcy prohitlerowskiej czeskiej Solidarności Narodowej
- Jaroslav Krejčí - premier czeski
- Richard Bienert - premier czeski
- Milan Nedić - premier serbskiego państwa kolaborującego z hitlerowcami
- Ante Pavelić - chorwacki lider faszystowskiego ruchu ustaszy i przywódca Niezależnego Państwa Chorwackiego
- Jozef Tiso - słowacki ksiądz, prezydent marionetkowej Pierwszej Republiki Słowackiej
- Józef Kożdoń- polityk śląski[1]
[edytuj] Europejscy kolaboranci
- Rudolf Pilfousek - słowacki oficer Waffen SS
- Karel Curda vel Karl Jerhot - czeski oficer , agent Gestapo
[edytuj] Polscy politycy-kolaboranci w czasie II wojny światowej
- Leon Kozłowski - dezerter z armii Andersa, współdziałał z niemiecką propagandą odnośnie sytuacji w ZSRR
- Feliks Burdecki - wydawca pisma Przełom
- Jan Emil Skiwski - wydawca prohitlerowskich pism min. pisma Przełom
- Henryk Szatkowski - aktywista ruchu goralenvolk
- Wacław Krzeptowski - goralenfürst
- Józef Cukier - aktywista goralenvolk
- Stanisław Trzeciak - współtwórca Narodowej Organizacji Radykalnej
- Andrzej Świetlicki - przywódca NOR
- Erazm Samborski - aktywista NOR
- Anatol Słowikowski - przywódca MiP , agent Gestapo i SD
- Zbigniew Grad - aktywista MiP , agent Gestapo
- Cezary Kłobut - aktywista MiP , agent Gestapo
- Franciszek Oppenchowski - aktywista MiP , agent Gestapo
[edytuj] Polscy kolaboranci
- Ludwik Kalkstein - konfident
- Blanka Kaczorowska - konfident
- Igo Sym - konfident
- Jan Kaszubowski - konfident
- Witalis Wieder - konfident, aktywista goralenvolk
- Hubert Jura - agent Gestapo[potrzebne źródło], oficer NSZ, twórca tzw Organizacji Toma
- Władysław Kołaciński - współpracownik tzw. Organizacji Toma[potrzebne źródło],oficer NSZ,agent SD[potrzebne źródło]
- Józef Hammer - Baczewski - agent Abwehry
- Edward Zajączkowski - agent Abwehry
- Stanisław Kłosowski - podoficer Polskiej Policji Kryminalnej, agent Kripo i Gestapo
- Bogusław Samborski ( vel Gottlieb Sambor) - aktor grający w filmie Heimkehr
- Alfred Benal - podoficer Policji Polskiej , agent Kripo
- Czesław Ancerewicz - redaktor dziennika - gadzinówki Goniec Codzienny
- Helmut Kapp - funkcjonariusz Gestapo w Jędrzejowie
[edytuj] Kolaboranci w środowiskach żydowskich
- Józef Andrzej Szeryński - policjant
- Abraham Gancwajch - konfident Gestapo ,d-ca grup Grupa 13 i Żagiew (organizacja)
- Dawid Sternfeld - agent Gestapo
- Israel First - policjant
- Simche Spira - policjant , agent Gestapo
- Moryc Kohn
Przypisy
- ↑ J. Golec, S. Bojda, Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 1, Cieszyn 1993, s. 161; B. Snoch, Górnośląski leksykon biograficzny, wyd. 2, Katowice 2004. Por. F. Halski-Hess, W przededniu agresji, "Kalendarz Cieszyński 1987", Cieszyn 1986, s. 91.
[edytuj] Zobacz też
- Kolaboracja pod okupacją niemiecką podczas II wojny światowej
- Kolaboracja pod okupacją włoską podczas II wojny światowej
- Kolaboracja pod okupacją japońską podczas II wojny światowej
- Kolaboracja pod okupacją sowiecką podczas II wojny światowej
[edytuj] Inne
- niektóre cudzoziemskie oddziały Waffen-SS
- Gen. Andriej Własow i Rosyjska Armia Wyzwoleńcza
