Żywot Ezopa Fryga
Z Wikipedii
Żywot Ezopa Fryga, mędra obyczajnego, z przypowieściami jego - utwór Biernata z Lublina wydany po raz pierwszy w Krakowie ok. 1522 roku. Żaden z egzemplarzy tego wydania nie zachował się. Najstarsze zachowane wydanie pochodzi z 1578 r.
Spis treści |
[edytuj] Znaczenie
Żywot Ezopa Fryga jest najobszerniejszym polskim utworem wierszowanym wczesnego renesansu. Składa się z 3144 wersów, uporządkowanych w czterowersowe strofy i rymujących się parzyście. Dzieło stało się jednocześnie przełomem w wersyfikacji, gdyż Biernat przeszedł z wiersza intonacyjno-zdaniowego w sylabizm względny. W utworze odnaleźć można także ponad 270 przysłów, dzięki czemu Biernat z Lublina jest uznawany za pierwszego paremiografa w literaturze polskiej.
[edytuj] Wydania
Pierwsze wydanie utworu, które miało miejsce w Krakowie, datuje się na rok 1522. Najstarsze ze znanych dziś wydań ukazało się także w Krakowie, ale w 1578 r. Jedyny kompletny egzemplarz tego wydania przechowuje się w zbiorach Biblioteki PAN w Kórniku.
[edytuj] Korzenie
Rodowód Żywota Ezopa Fryga sięga starożytności. Ok. VI w. p.n.e. powstała pierwsza biografia poety i bajkopisarza Ezopa, która nie została zachowana, ale była wiele razy przeobrażana i poszerzana o nowe szczegóły. Najwcześniejsze zachowane teksty Żywota Ezopa pochodzą z XII wieku i są zapisane w języku greckim. Łacińskie przekłady, których dokonywali włoscy humaniści, datuje się na XV wiek.
[edytuj] Dzieło Biernata
Poeta nie tylko przybliżył czytelnikowi biografię Ezopa, ale i dokonał w niej szeregu przesunięć. Najważniejszym z nich jest próba powiązania dziejów mitycznego bohatera z rzeczywistością polską XVI wieku. Dokonuje się zatem uwspółcześnienie przygód i poglądów bohatera.
[edytuj] Portret Ezopa
Legendarny Ezop ukazany został jako szpetny niewolnik. Sposób przedstawienia wyglądu postaci jest polemiką ze średniowieczną kategorią piękna, która osobom fizycznie atrakcyjnym z góry przypisywała zalety charakteru. W wypadku Ezopa zachodzi połączenie brzydoty z życiową mądrością, sprytem i błyskotliwością umysłową (pięknem wewnętrznym), dzięki którym z niewolnika stał się doradcą królów i nauczycielem ludu.
