Abol Hassan Bani-Sadr

Z Wikipedii

Abol Hassan Bani-Sadr (1958)

Abol Hassan Bani-Sadr (perski: ابو الحسن بنی‌صدر IPA: [æbolhæˈsæn bæniːˈsædr]) (ur. 22 marca 1933) - polityk i ekonomista irański, twórca opartej na islamie ekonomicznej teorii tauhid (pers. społeczeństwo jedności), syn ajatollaha Nasrollaha Bani-Sadra z Hamadanu.

Ukończył studia ekonomiczne na Uniwersytecie Teherańskim, potem także teologiczne, prawa koranicznego oraz socjologiczne. W młodości działał we Froncie Narodowym oraz islamskiej organizacji Ruch Wyzwolenia Iranu. Po aresztowaniu w 1962 za udział w demonstracjach studenckich wyemigrował do Francji. W 1972 roku zetknął się z ajatollahem Chomeinim. Wkrótce został jednym z jego doradców.

Opowiadał się przeciwko negocjacjom z szachem. Odrzucił propozycję wejścia do jednego ze schyłkowych rządów tworzonych przez upadający reżim, aby wkrótce stać się ministrem spraw zagranicznych i finansów Islamskiej Republiki Iranu w rządzie Bazargana. W listopadzie 1979 podał się do dymisji ze stanowiska ministra SZ, protestując przeciwko oficjalnemu stanowisku w sprawie porwania pracowników ambasady amerykańskiej.

Swoje poglądy socjo-ekonomiczne wyłożył w dziele Ekonomika jedności wydanym w latach 70. Po rewolucji islamskiej wydawał własne pismo Enqelab-e Islami.

25 stycznia 1980 w wyborach prezydenckich większością 75,7 proc. głosów został wybrany na prezydenta republiki islamskiej. Bezskutecznie próbował egzekwować nadane przez konstytucję uprawnienia. Nie udało mu się rozwiązać komitajów (komitetów rewolucyjnych), paramilitarnych pasdarów, ani przejąć kontroli nad środkami masowego przekazu.

Po wyborach do parlamentu irańskiego - Madżlisu - w marcu i maju 1980, w których Partia Republiki Islamskiej (PRI) zdobyła 130 z 240 miejsc, popadł w konflikt z jej większością w parlamencie. Wbrew swym uprawnieniom konstytucyjnym po dwóch miesiącach zmuszony został przyjąć na premiera kandydata parlamentu, Mohammada Ali Radżaja. Konflikty o nominacje na poszczególne ministerstwa spowodowały, że pozostawały one nie obsadzone do maja 1981, gdy Madżlis uszczuplił kompetencje prezydenta na rzecz premiera, pozwalając mu desygnować ministrów bez kontrasygnaty głowy państwa.

W czerwcu 1981 za zgodą Chomeiniego usunięty z urzędu przez Madżlis. W obawie o swe życie w lipcu uciekł za granicę wojskowym samolotem.