Andrzej Koszewski
Z Wikipedii
Andrzej Koszewski, ur. 26 lipca 1922 r. w Poznaniu – kompozytor, teoretyk muzyki i muzykolog, profesor Akademii Muzycznej w Poznaniu.
Spis treści |
[edytuj] Twórczość
W twórczości Andrzeja Koszewskiego można wyróżnić trzy okresy:
- lata 50.: powstają utwory na różne obsady nawiązujące do tradycji;
- lata 60. i początek dekady '70.: powstaje przede wszystkim nowatorska muzyka chóralna;
- lata 80.: ponownie, acz w inny sposób, powstają utwory nawiązujące do tradycji.
Kompozytor pisał wprawdzie na różne obsady wykonawcze, lecz najważniejszy jest jego dorobek chóralny – oryginalny, a równocześnie niezwykle efektowny, wykonywany przez ponad setkę chórów w całej Europie, obu Amerykach, w Azji i Australii.
[edytuj] Wczesne utwory instrumentalne
W latach 1947-1956 powstawały większe formy instrumentalne: Allegro symfoniczne i Sinfonietta na orkiestrę, Concerto grosso na orkiestrę smyczkową, Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian i utwory fortepianowe, w znacznym stopniu nawiązujące do muzyki Chopina. Muzyka Chopina szczególnie interesowała kompozytora, na jej temat pisał również prace muzykologiczne.
[edytuj] Utwory inspirowane folklorem wielkopolskim
Od końca lat 40. komponował utwory chóralne, na ogół inspirowane folklorem. W tych latach poznańska muzykologia była ważnym ośrodkiem badań etnograficznych, prowadzonych przez Mariana i Jadwigę Sobieskich. Studenci uczestniczyli w ogólnopolskiej akcji zbierania folkloru, mając dzięki temu okazję poznać muzykę ludową bezpośrednio, a nie jedynie za pośrednictwem literatury i nagrań. O ile nawiązywanie do folkloru nie było w tych latach niczym niezwykłym, to nietypowe było zainteresowanie Koszewskiego muzyką regionu wielkopolskiego, który rzadko interesował polskich kompozytorów, zdecydowanie chętniej ulegających inspiracji muzyków Kurpiów i zwłaszcza górali podhalańskich. Tymczasem w jego dorobku spotykamy:
- Szocz wielkopolski na orkiestrę (1951)
- Tryptyk wielkopolski na chór mieszany (1963)
- Mała suita nadwarciańska na chór mieszany (1969)
- Suita lubuska na chór żeński (1984)
- Wczoraj było niedziołeczka na chór żeński lub chłopięcy (1969)
- Przystroję (1970) – opracowanie na fortepian siedmiu wielkopolskich śpiewek i tańców ludowych.
[edytuj] Sonorystyczne utwory chóralne
W 196O roku powstała serialna Muzyka fa-re-mi-do-si na chór. Sylaby "fa-re-mi-do-si" były solmizacyjnymi nazwami dźwięków. Nawiązywały do liter w imieniu i nazwisku Chopina, którego 150. rocznicę urodzin obchodzono w 1960 roku. Utwór ten przyniósł przełom w jego stylu i zapoczątkował indywidualny wkład Koszewskiego do polskiej szkoły kompozytorskiej. Znów było to zjawisko nietypowe na tle twórczości innych kompozytorów polskich, bo w muzyce chóralnej.
Charakterystyczną cechą muzyki Koszewskiego stały się niekonwencjonalne sposoby śpiewu, takie jak glissanda, recytacja, szept, krzyk oraz gwizd. Tekst stanowiły często sylaby lub pojedyncze głoski. Pozwalało to na liczne efekty onomatopeiczne – często dowcipne, jak w popularnym cyklu Gry.
- Gry (1968) na różne układy chóralne
- BA-NO-SCHE-RO (1971) na chór mieszany
- Da fischiare (1973) na zespół gwiżdżący
[edytuj] Utwory religijne
Utwory pisane od końca dekady lat 1980. zdominowała tematyka religijna. Przykłady takich utworów chóralnych z tego okresu:
- Angelus Domini
- Zdrowaś Królewno Wyborna
- Trittico di messa
Literatura:
- Traktuję chór jak orkiestrę głosów ludzkich, rozmowa z A. Koszewskim, "Ruch Muzyczny" 1986 nr 8.
- L. Zielińska: Przewodnik po twórczości Andrzeja Koszewskiego, Brevis, Poznań 1993.
