Andrzej Kotula (1822-1891)

Z Wikipedii

Andrzej Kotula (ur. 10 lutego 1822 w Grodziszczu, zm. 10 października 1891 w Cieszynie) – polski prawnik, działacz narodowy na Śląsku Cieszyńskim.

Urodził się jako szósty z trzynaściorga dzieci Józefa, chałupnika, i Marii z Kasparków^[1]. Ukończył kolejno ewangelicką szkołę trywialną w Grodziszczu, gimnazjum ewangelickie na Wyższej Bramie w Cieszynie, liceum w Bratysławie i studia prawnicze w Wiedniu. W 1848 roku brał udział w Zjeździe Słowiańskim w Pradze. 2 czerwca 1848 roku wraz z Pawłem Stalmachem, także delegatem Śląska Cieszyńskiego, zaprotestowali przeciwko włączeniu ich do sekcji czeskiej i będąc Polakami chcieli siedzieć w sekcji polskiej.

Z powodu uczestnictwa w Zjeździe Słowiańskim w 1849 roku odrzucono jego kandydaturę na stanowisko profesora przyrody w gimnazjum ewangelickim w Cieszynie.

W takiej sytuacji pracował jako auskultant sądowy w Cieszynie. Później był urzędnikiem gruntowym w Ipoly-Sagh na Węgrzech. Starsi autorzy podają, że jako taki pracował w latach 1850-1862, obecnie pobyt Kotuli na Wegrzech datuje się na lata 1853-1857^[2].

Po powrocie na Śląsk Cieszyński był notariuszem we Frysztacie, a od 1867 roku w Cieszynie. Pod krypotniem J. Gr. (tj. Jędrzej Grodziszczanin) publikował artykuły w Tygodniku Cieszyńskim i Gwiazdce Cieszyńskiej. W tym drugim piśmie rozwijał kampanię o wprowadzenie języka polskiego do szkół i urzędów, przekonując chłopów o konieczności oświaty oraz drukując utwory literackie^[3]. Był jednym z założycieli Czytelni Ludowej.

Był autorem pamiętnika poetyckiego (zbioru ponad 60 utworów) zatytułowanego Szkoła polszczyzny lub Dziennik poświęcony ćwiczeniu się w języku macierzyńskim.

11 lutego 1850 roku poślubił Annę z Tetlów. Z tego małżeństwa pochodzili:

• Bolesław (ur. 1849, zm. 1898) – zoolog i botanik,
• Ludmiła (ur. 1851)
• Ludomir (ur. 1852, zm. 1919)
• Andrzej (ur. 1853, zm. 1934) – dyrektor kolei żelaznej w Wiedniu
• Jerzy (ur. 1855, zm. 1889) – księgarz
• Rudolf (ur. 1858, zm. 1931)

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Bogus M., Kotulowie i ich działalność oświatowa na Śląsku Cieszyńskim w XIX i XX wieku, Ostrava 2006.
• Golec J., Bojda S., Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 1, Cieszyn 1993, s. 154-155.
• Miękina L., Prekursorzy, Cieszyn 1988, s. 93-94.
• Miękina L., Znów minie wiek... Antologia literatury nadolziańskiej, Cieszyn 2001, s. 43-45.