Andrzej Udalski

Z Wikipedii

Prof. dr hab. Andrzej Udalski (ur. 22 stycznia 1957 w Łodzi), polski astronom, kierownik Katedry Astrofizyki Obserwacyjnej Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik projektu OGLE, redaktor kwartalnika Acta Astronomica.

Ukończył studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego w 1980 r. W tym samym roku został zatrudniony w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Doktoryzował się w 1988 r., a następnie wyjechał na dwuletni staż podoktorski do Uniwersytetu York w Toronto (Kanada).

W kwietniu 1992 r. stanął na czele stworzonego przez siebie projektu OGLE (Optical Gravitational Lensing Experiment), który działa do dziś. Do największych osiągnięć pierwszej fazy projektu, trwającej w latach 1992-1995, należało odkrycie pierwszych przypadków mikrosoczewkowania grawitacyjnego w kierunku centrum Galaktyki oraz pierwszy przypadek mikrosoczewkowania przez gwiazdę podwójną.

W latach 1995-1996 brał udział w budowie Teleskopu Warszawskiego w Obserwatorium Las Campanas w Chile. Od początku 1997 r. projekt OGLE realizowany jest za pomocą tego instrumentu. Do najważniejszych wyników naukowych uzyskanych w czasie trwania drugiej fazy projektu (OGLE-II, 1997-2000) należy kalibracja kilku tzw. świec standardowych (cefeid, gwiazd typu RR Lyrae, gwiazd red clump), co przyczyniło do rewizji skali odległości we Wszechświecie.

W 2001 r. samodzielnie zbudował szerokokątną kamerę mozaikową CCD, zawierającej ponad 65 milionów elementów światłoczułych. Instrument ten zainstalowany w ognisku Teleskopu Warszawskiego zwiększył zdolności obserwacyjne projektu OGLE o rząd wielkości. Do najgłośniejszych osiągnięć trwającej od tego roku trzeciej fazy projektu (OGLE-III) należy odkrycie szeregu zjawisk tzw. tranzytu, z czego dotychczas w pięciu przypadkach potwierdzono odkrycie planet pozasłonecznych. Wraz z grupą OGLE jest także współodkrywcą trzech planet pozasłonecznych wykrytych za pomocą techniki mikrosoczewkowania grawitacyjnego.

Jest autorem i współautorem ponad 150 prac naukowych, cytowanych w literaturze naukowej tysiące razy. W roku 1996 otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów za wybitne osiągnięcia naukowe. W 2002 r. został laureatem nagrody Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (tzw. "polski Nobel").