Ars Magna (Rajmund Lullus)
Z Wikipedii
Ars Magna (łac. sztuka wielka) - projektowana przez bł. Rajmunda Lullusa nauka o najwyższym stopniu ogólności, z której można by wyprowadzić twierdzenia wszystkich nauk, w tym logiki i metafizyki. Wyłożona w dziele Ars magna et ultima oraz w jego skrócie Ars brevis. W projekcie tym widoczna jest jedna z pierwszych tendencji do automatyzacji i mechanizacji rozumowania. Tym samym terminem Lullus określał bowiem złożone z niezależnie obracających się kół urządzenie służące do mechanicznego rozwiązywania problemów poprzez odpowiednie łączenie rozmieszczonych na kołach pojedynczych wyrazów.
Intencją bł. Rajmunda było stworzenie doskonalszej niż arystotelesowska sylogistyka metody dyskusji i przekonywania, co miało dopomóc mu w dziele nawrócenia na chrześcijaństwo wyznawców islamu.
Budowanie uniwersalnej nauki Lullus rozpoczął od utworzenia "alfabetu" składającego się z podstawowych terminów metafizycznych i logicznych, do których należały nazwy relacji, nazwy cech, partykuły pytajne itp. Alfabet ten poddał różnorodnym uporządkowaniom, które pozwalały dokonywać przeglądów złożonych z jego elementów całości. Przy obracaniu się kół maszyny Lullusa terminy te układały się w trójki, z których niektóre tworzyły poprawne sylogizmy. Dzięki temu za pomocą maszyny można było wyszukiwać orzeczniki przysługujące danemu podmiotowi, termin średni danych dwóch terminów lub konkluzję dla danych przesłanek.
Idee Lullusa znane były Leibizowi, którego zainspirowały do stworzenia projektu uniwersalnego i ścisłego języka graficznego (characterstica universalis) i uniwersalnego rachunku.
[edytuj] Bibliografia
- Tadeusz Kotarbiński, Wykłady z dziejów logiki, Łódź 1957
