Autosan H9

Z Wikipedii

Autosan H9-21 z PKS Nowa Sól

Autosan H9

Autosan H9-35 w Hajnówce

Autosan H9 - seria autobusów lokalnych i międzymiastowych produkowanych niegdyś w Sanockiej Fabryce Autobusów (SFA), a potem w zakładach Autosan S.A. w Sanoku w latach 1973 - 2001.

Spis treści

1 Historia
2 Szczegółowe dane techniczne
3 Inne wersje Autosan H9
4 Zobacz też
5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Pracę nad stworzeniem nowego autobusu, następcy Sana H100, podjęto już w 1967 roku. Kontynuowano tu wsteczną myśl "tylko konstrukcja ramowa jest dobra" wynikającą z niedostatków ówczesnej gospodarki polskiej. Pierwszym prototypem był "Sanos A9". Zbudowano 15 egzemplarzy próbnych tego 9-metrowego autobusu w wersji miejskiej i międzymiastowej. Przy jego produkcji nawiązano współpracę z jugosłowiańską firmą "Karoserija - 11 Oktomvri" ze Skopje. Napędzany był 125-konnym silnikiem wysokoprężnym SW400 produkowanym na licencji British Leyland w Polsce w WSW Andoria w Andrychowie. Umieszczony był on z tyłu pojazdu, co pozwoliło wygospodarować przestrzeń pod podłogą autobusu na obszerne luki bagażowe. Już rok później polscy inżynierowie opracowali nową konstrukcję - prototyp "Sanok 09", także w wersji miejskiej i międzymiastowej. Opracowano go w oparciu o konstrukcję "Sanosa A9". Wyposażono go w licencyjny silnik Leyland SW400 o mocy maksymalnej 125 KM przy 2400 obr./min oraz pięciostopniową skrzynię biegów o oznaczeniu S5-45. Pozwalało to rozpędzać ten pojazd, o masie własnej 7300 kg, do prędkości 80 km/h. Ostatecznie, w 1969 roku, zdecydowano się wdrożyć do produkcji seryjnej polski autobus oparty na prototypie "Sanok 09". W miejsce licencyjnego silnika pojawiły się polskie jednostki na bazie silnika SW400: wysokoprężna typu 6C107 (138 KM przy 2600 obr./min) i typu S359 (150 KM przy 2800 obr./min). Dodatkowo pojazd przeszedł jeszcze kilka modernizacji, m.in. zmieniono linię dachu i zamontowano dodatkowe szyby. Nowemu pojazdowi nadano nazwę "Autosan H9". Tym samym zapoczątkowano produkcję autobusów pod nowa marką Autosan.

Autobus w trakcie produkcji był stopniowo modernizowany. W wyniku głębszej modernizacji "Autosana H9" w roku 2000 powstał model Autosan A0909L "Tramp". W tym samym roku wdrożono do produkcji jego odmianę szkolną, tzw. gimbusa, model Autosan A0903S "Smyk".

Na bazie "Autosana H9" powstawało wiele wersji specjalnych, zwłaszcza na przełomie lat 70. i 80., wśród nich: sklep, autobus konferencyjny, kinobus, labolatorium analityczne, rentgen, punkt poboru krwi, autobus dla Poczty Polskiej.

Na początku lat 80. podjęto prace nad następcą "Autosana H9". Powstał Autosan H10, który m.in. ze względu na trudności materiałowe był produkowany obok starszego modelu.

W roku 2004 definitywnie zakończono produkcję autobusów serii H9. Ostatnia wyprodukowana partia otrzymała ścianę przodu i tyłu z innego modelu autobusu - A0909L - model ten oznaczono symbolem H9-21/A09. Według innych źródeł ostatnie 4 sztuki tej serii wykonano w 2005 roku dla trzech odbiorców. W 2006 i 2007 wznowiono produkcje H9-21/A09 oraz H9-20/A09 i dla Veolia Transport Polska wyprodukowana łącznie 150sztuk fabrycznie nowych H9-21 i H9-20 z podzespołami A0909L oraz ok 50sztuk dla innych przewoźników. Produkcja jest w nadal kontynuowana jakoAutosan H9-20/A09 i H9-21/A09.

[edytuj] Szczegółowe dane techniczne

	H9-01	H9-02	H9-03	H9-04	H9-33	H9-35	H9-20	H9-21
Lata produkcji	1973 - 1980				1975 - 1980	1975 - 2000	1980 - 2001
Rodzaj	międzymiastowy	turystyczny	międzymiastowy	turystyczny	miejski		turystyczny	międzymiastowy
Konstrukcja	ramowa
Długość	9310 mm						10000 mm
Szerokość	2500 mm
Wysokość	2990 mm						3150 mm
Rozstaw osi	4000 mm						4700 mm
Masa własna	7700 kg						8400 kg
Masa całkowita	12500 kg
Silnik	typ S359		typ 6C107		typ S359	typ 6C107	typ 6CT107/A3
Moc silnika	150 KM		138 KM		150 KM	138 KM	150 KM
Prędkość maksymalna	95 km/h		88 km/h		82 km/h	70 km/h	87 km/h
Skrzynia biegów	ZF S5-14
Liczba miejsc	36+2 siedzących, 10 stojących				24+1 siedzących, 44 stojących		41 siedzących	39 siedzących, 12 stojących