Bankowy tytuł egzekucyjny
Z Wikipedii
Bankowy tytuł egzekucyjny - dokument (w formie oświadczenia) stwierdzający istnienie wymagalnej wierzytelności banku wobec osoby, która dokonała z nim czynności bankowej lub która ustanowiła na rzecz banku zabezpieczenie takiej wierzytelności. Po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności b.t.e. staje się tytułem wykonawczym i jest podstawą wszczęcia egzekucji sądowej przez komornika. Bankowy tytuł egzekucyjny stanowi wyraz szczególnego uprzywilejowania banków wobec innych kategorii wierzycieli przez ustawodawcę co jest niekiedy uzasadniane tym, że są one instytucjami zaufania publicznego. Przed wejściem w życie 1 stycznia 1998 r. nowego prawa bankowego banki były uprawnione do wystawiania tzw. bankowych tytułów wykonawczych.
Według art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe[1], banki na podstawie ksiąg bankowych lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych mogą wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne. Banki uprawnione są także do wystawienia bankowych tytułów egzekucyjnych przeciwko osobom, które ustanowiły zabezpieczenie wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej.
[edytuj] Podmioty uprawnione do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego
Uprawnienie do wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego (b.t.e.) przysługuje tylko bankom[2]Natomiast NBP raczej nie posiada prawa do wystawienia b.t.e. (ze względu na brak odpowiednich odniesień w ustawie o NBP odsyłających do prawa bankowego).
Z orzecznictwa SN (uchwała z 28 lutego 2002 r.) wynika, że b.t.e. może wystawić również syndyk masy upadłości banku.
[edytuj] Podstawy wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego
Aby b.t.e. mógł zostać wydany muszą zostać spełnione następujące warunki:
- Roszczenie objęte b.t.e. wynika bezpośrednio z czynności bankowej[3]i jest wymagalne.
- dłużnikiem jest osoba, która bezpośrednio z bankiem dokonała czynności bankowej (art. 97 ust. 1 pr. bank.) z wyjątkiem osób, o których mowa w art. 98 pr. bank.;
- Dłużnik złożył pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji[4].
Inne przesłanki wystawienia b.t.e istnieją w przypadku osób, które ustanowiły zabezpieczenie na rzecz banku[5](a więc nie dokonały czynności bankowej w rozumieniu art.5 prawa bankowego), muszą tu zostać spełnione następujące warunki:
- Zabezpieczona wierzytelność wynika bezpośrednio z czynności bankowej[6]i dłużnik nie spłacił jej w terminie;
- Roszczenie objęte b.t.e. wynika bezpośrednio z umowy o ustanowienie zabezpieczenia;
- Osoba ustanawiająca zabezpieczenie złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji.
Wierzytelność banku objęta b.t.e. musi mieć charakter pieniężny lub dotyczyć wydania rzeczy ruchomej, na której ustanowiony został zastaw rejestrowy lub której własność została przeniesiona na bank w celu zabezpieczenia wierzytelności. Bank może wystawić b.t.e. jedynie przeciwko osobie, która bezpośrednio dokonała z nim czynności bankowej[7].
[edytuj] Nadanie klauzuli wykonalności
Sąd nadaje b.t.e. klauzulę wykonalności jeżeli:
- B.t.e. został wystawiony w terminie określonym w oświadczeniu dłużnika o poddaniu się egzekucji oraz na kwotę nie przewyższającą kwoty podanej w tym oświadczeniu;
- B.t.e. odpowiada wymogom formalnym określonym w art. 96 ust. 2 prawa bankowego[8]
- Bank dołączył do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wymagane prawem dokumenty[9].
Właściwym do nadania klauzuli wykonalności jest sąd rejonowy ogólnej właściwości dłużnika. Wniosek banku o nadanie b.t.e. klauzuli wykonalności powinien czynić zadość wymogom pisma procesowego[10]. Powinien być do niego dołączony oryginał b.t.e. oraz pismo zawierające oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji. Ponieważ postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności ma charakter formalny, sąd nie może w jego trakcie badać podstawy prawnej, z której wynika roszczenie objęte b.t.e. Dlatego sąd nie jest raczej uprawniony do żądania od banku przedstawienia umowy, z której wynika dochodzone przez niego roszczenie. Sąd sprawdza natomiast czy wskazana w treści b.t.e. czynność prawna, z której wynika roszczenie dochodzone przez bank, należy do czynności bankowych w rozumieniu prawa bankowego.
Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności b.t.e. powinno zostać wydane w terminie 3 dni od dnia złożenia wniosku[11]. Na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności i na odmowę nadania klauzuli wykonalności b.t.e. przysługuje zażalenie.[12]. Samo wystawienie b.t.e. nie przerywa biegu przedawnienia. Skutek taki następuje dopiero wraz ze złożeniem wniosku o nadanie mu klauzuli wykonalności.[13]
[edytuj] Oświadczenie o poddaniu się egzekucji (tzw. umowna klauzula egzekucyjna)
W oświadczeniu dłużnik powinien określić termin, do którego bank może wystąpić o nadanie b.t.e. klauzuli wykonalności i maksymalną kwotę, do której dłużnik poddaje się egzekucji. Kwota, do której dłużnik poddaje się egzekucji, może być wyższa lub niższa od kwoty zaciąganego przez dłużnika zobowiązania. Jeżeli oświadczenie egzekucyjne dotyczy egzekucji wydania rzeczy, powinno ono określać tę rzecz i ostateczny termin wystawienia przez bank b.t.e. Niedopuszczalne są oświadczenia egzekucyjne generalne (in blanco), odnoszące się do jakichkolwiek wierzytelności banku nieokreślonych jeszcze w chwili składania oświadczenia, nawet gdyby w oświadczeniu podano maksymalną sumę egzekucji i końcowy termin wystawienia b.t.e.
[edytuj] Obrona dłużnika, przeciwko któremu został skierowany bankowy tytuł egzekucyjny
Do obrony dłużnika zastosowanie mają przepisy kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym. W związku z wystawieniem b.t.e. dłużnik może bronić się, podnosząc zarzuty formalne i merytoryczne. Zarzuty merytoryczne mogą być wnoszone w związku z całkowicie lub częściowo nieuzasadnioną egzekucją sądową po nadaniu b.t.e. klauzuli wykonalności. Zarzuty formalne dłużnik może podnosić w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności.
W postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności sąd z reguły nie bada, czy roszczenie objęte b.t.e. przysługuje bankowi. Dłużnik, przeciwko któremu został wystawiony b.t.e. lub przeciwko któremu nadano klauzulę wykonalności może bronić się poprzez wytoczenie tzw. powództwa przeciwegzekucyjnego (powództwo opozycyjne)[14]. Inną możliwością jest zażalenie na postanowienie sądu o nadaniu b.t.e. klauzuli wykonalności (dłużnik może się w nim powoływać jedynie na zarzuty formalne związane z dopuszczalnością nadania klauzuli wykonalności b.t.e.[15]
- Zarzut nadużycia prawa przez bank[16]. W myśl orzecznictwa Sądu Najwyższego zarzut nadużycia prawa (art. 5 k.c.) nie może stanowić skutecznej podstawy do pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności. Stanowisko to odnosi się także do b.t.e. zaopatrzonych w klauzule wykonalności w sytuacji, w której dłużnik podnosi zarzut nadużycia prawa przez wierzyciela będącego bankiem;
- Bezpodstawne wystawienie b.t.e. (czyn niedozwolony). Dłużnik banku może żądać naprawienia szkody wyrządzonej mu przez bank w wyniku wszczęcia egzekucji na podstawie bezpodstawnie (bezprawnie) wystawionego b.t.e. (pogląd taki można wysnuć z orzecznictwa Sądu Najwyższego - wyrok SN z 8 listopada 2002 r, III CKN 2/2001).
[edytuj] Zobacz też
- bankowy tytuł zabezpieczenia
[edytuj] Źródła
- M. Bączyk, Prawo bankowe,Warszawa 1999;
- A. Jończyk, Bankowy tytuł egzekucyjny, „Przegląd Podatkowy” 1998, nr 7;
- A. Stangret, Przesłanki wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, „Przegląd Sądowy” 2000, nr 11-12;
- T. Żyznowski, Bankowy tytuł egzekucyjny i środki ochrony dłużnika, „Przegląd Sądowy” 1999, nr 9.
Przypisy
- ↑ [http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=file&id=WDU19971400939&type=3&name=D19970939Lj.pdf Tekst jednolity prawa bankowego
- ↑ W rozumieniu art. 2 prawa bankowego bankiem jest osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym ( a więc są to banki spółdzielcze, państwowe i w formie spółki akcyjnej a także banki hipoteczne).
- ↑ Art. 5 prawa bankowego wymienia m.in. takie czynności bankowe jak: przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów, prowadzenie innych rachunków bankowych, udzielanie kredytów, udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw, emitowanie bankowych papierów wartościowych, przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych, wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego.
- ↑ Oświadczenia takie składa się zazwyczaj już przy zawieraniu umowy z bankiem, złożenie takiego oświadczenia jest np. warunkiem udzielenia kredytu.
- ↑ Taką osobą będzie np. poręczyciel.
- ↑ Warunkiem bezpośredniości jest to aby powstanie dochodzonego przez bank roszczenia było normalnym (typowym) skutkiem dokonanej z dłużnikiem czynności bankowej. Dlatego też nie mogą być objęte b.t.e. np. roszczenia odszkodowawcze banku jako nie wynikające bezpośrednio z czynności bankowej.
- ↑ A więc była jedną ze stron umowy (np. kredytobiorca, poręczyciel).
- ↑ W bankowym tytule egzekucyjnym należy oznaczyć bank, który go wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona, dłużnika zobowiązanego do zapłaty, wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności, datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, jak również oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia, oraz wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia. Bankowy tytuł egzekucyjny należy opatrzyć pieczęcią banku wystawiającego tytuł oraz podpisami osób uprawnionych do działania w imieniu banku.
- ↑ Np. dokumenty wykazujące przejęcie długu pierwotnego dłużnika, przejęcie obowiązku świadczenia na rzecz spadkobierców lub w wyniku przekształcenia osoby prawnej, obrazujące fakt pozostawania dłużnika banków w związku małżeńskim.
- ↑ Wymogi te określa art. 126 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.
- ↑ Przy czym jest to termin instrukcyjny (co oznacza, że jego uchybienie nie wywołuje żądnych skutków prawnych).
- ↑ Termin do wniesienia zażalenia wynosi tydzień. Dla dłużnika termin do wniesienia zażalenia biegnie od daty doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.
- ↑ tak uchwała SN z 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03, OSNC 2005 nr 4, poz. 58
- ↑ Art. 840 k.p.c.
- ↑ Np. na zarzuty niedołączenia do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności wymaganych prawem dokumentów, sprzeczności między klauzulą wykonalności a treścią b.t.e.
- ↑ Art. 5 k.c.. Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
